Yeni Sayfa 1
﴿
اَلْحَيُّ - اَلْقَيُّومُ ﴾
HAY
- KAYYÛM
Kur'an-ı Kerîm'de bu iki isim çoğu zaman birlikte zikredilir. Şu âyetlerde
olduğu gibi:
"Allah. O'ndan başka ilâh yoktur. Diridir (Hay), kaimdir (Kayyûm)."[1]
"Sen, asla ölmeyen ve daima diri olan (Allah)'a tevekkül et ve O'nu hamd ile
tesbih et."[2]
İbn Abbas bir hadis-i şerifte Hz. Peygamber'in şöyle dua ettiğini rivayet eder:
"Ey Allah'ım! Sana teslim oldum, sana inandım, sana dayandım, sana yöneldim ve
senin için mücadele ettim. Beni saptırmandan senin izzet ve üstünlüğüne
sığınırım. Senden başka ilâh yoktur. Sen asla ölmeyen ve daima diri olansın.
İnsanlar ve cinler ise ölürler."[3]
Hay, her yönleriyle tam bir hayata sahip olan demektir. İşitme, görme, güçlü ve
irade sahibi olmanın yanında diğer zati sıfatlara da sahip olan ve eksiksiz bir
hayatın bütün anlamlarını kendinde toplayan kimsedir.[4]
Hayat sahibi olmak, bütün kemâl sıfatlara sahip olmayı zorunlu kılar. Bu
sıfatlardan herhangi birine sahip olmamak, hayat sahibinin güçsüzlüğünü gerekli
kılar. Allah Teâlâ'nın hayatı en mükemmel ve en eksiksiz bir hayat olduğuna
göre; O, bu özelliğin zıddı olan bütün eksik ve kusurlu sıfatlardan uzaktır.
Allah, bütün kemâl sıfatlara ve kusursuz hayata sahip olan tek varlıktır.
Kelamcılar bu aklî yolla, Allah'ın işitme, görme, bilme, irade, kudret, kelam
ve diğer sübûtî sıfatlarının bulunduğunu ispat etmişlerdir.[5]
Kayyûm, yarattıklarını koruyup idare eden, işlerini düzenleyendir. Bu,
Katade'nin görüşüdür.
Hasan Basrî ise bu ismi şöyle tanımlar: "Kayyûm, iyi ya da kötü yaptıklarının
karşılığını vermek için her canlının başında duran ve onu gözetleyendir. O, her
şeyi bilir ve hiçbir şey O'na gizli kalmaz."
İbn Abbas: "Hay, gücünü kaybetmeyen ve yok olmayandır."der.
el-Hattâbî: "Kayyûm, sonu olmayan ve varlığı daim olandır. Kayyûm, "fey'ûl"
vezninde mübalağa kipidir."der.[6]
Kayyûm, Allah'ın kusursuz güç, kuvvet ve üstünlüğe sahip olduğunu gösterir. O,
yalnız başına kâimdir. Ayakta kalmak için hiçbir yönden kimseye ihtiyacı yoktur.
O, kendi kendine yetendir ve başkasına muhtaç değildir. O'nun dışında her şey
O'na muhtaçtır. Her şeyi ayakta tutan ve koruyan odur. O'nun desteği olmadan
hiçbir şey ayakta duramaz ve varlığını devam ettiremez. Bu, O'nun mükemmel
gücünü gösterir.
Bu her iki isim, O'nun bütün kemâl sıfatlarını, eksiksiz güç ve kudretini ve tam
müstağni oluşunu kapsar. Bu yüzden bu iki isimle Allah'tan yardım dileyen,
sanki bütün isim ve sıfatlarıyla Allah'tan yardım dilemiştir. Bu nedenle
Allah'tan bu iki isimle yardım dilemek sıkıntılardan, dert ve kederlerden,
zorluk ve darlıklardan kurtulmak ve isteklere kavuşmakta daha etkilidir. Yardım
dilenen ve umulan rahmet, mahlukatın değil Allah'ın bir sıfatı olarak
istenmektedir. "Senin izzet ve üstünlüğünle sığınırım" diyerek izzetle sığınma
talep eden kimse, Allah'ın mü'min kullarını üstün tutmak için yarattığı izzetle
değil, Allah'ın bir sıfatı olarak sığınma talep etmektedir.
Bütün bu sözler ehlisünnetin Hz. Peygamber'in "Allah'ın tam kelimeleri ile
sığınırım" duasında geçen görüşünü doğrulamaktadır. Ehlisünnet burada geçen
"Allah'ın kelimeleri"nin mahluk (yaratılmış) olmadığı görüşündedir. Çünkü onlara
göre mahluk olandan sığınma talep edilmez. Meleklerin diliyle anlatılan "Rabb'imiz,
rahmet ve ilim bakımından her şeyi kuşatıp sardın"[7]
âyetindeki rahmet, her şeyi kuşatıp saran bir sıfat olarak zikredilmektedir.
Yüce Allah'ın "Rahmetim ise her şeyi kapsamıştır"[8]
âyetindeki sözü de bu anlamdadır. Nasıl ki ilmi her şeyi kuşatıp sarmışsa, aynı
şekilde merhameti de her şeyi kuşatıp sarmıştır.[9]
[1]
Bakara,
255.
[2]
Furkan,
58.
[3]
Buhârî.
[4]
Teysiru'l-kerîmi'r-rahmân,
1/151.
[5]
Bedâiu'l-fevâid,
2/332.
[6]
Beyhakî, a.g.e., s.
48.
[7]
Mü'min,
7.
[8]
A'raf,
156.
[9]
Bedâiu'l-fevâid,
2/332.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları