Yeni Sayfa 1
"Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak"[1]
Âyetinin Anlamı
Bu varlıkta Allah'ın genel ve özel rahmetinin eserlerine bir dön de bak. Bu
rahmeti ile bizlere peygamberler gönderen, kitaplar indiren, bizleri
bilgisizlikten kurtaran, dalaletten hidayete ileten, yanlışlık ve
sapıklıklardan doğruya çıkaran, körlükten kurtarıp görmemizi sağlayan O'dur.
Bizler O'nun rahmet ve merhameti ile isimlerini, sıfatlarını ve fiillerini
öğrendik. Böylece O'nun Rabb'imiz ve Mevlâmız olduğunu bildik. O, merhameti ile
bize bilmediklerimizi öğreten, bize yararlı olan dinî ve dünyevî
maslahatlarımızı gösteren, merhametiyle güneş ve ayı yaratıp insanların
faydasına sunandır. O'nun
gece ve gündüzü yaratması, yeryüzünü bir döşek gibi sermesi, onu yaşama
elverişli hâle getirmesi, ölü ve dirilere bir toplanma yeri yapması, yağmur
yüklü bulutlar yaratması, yağmur yağdırması, insanlar için sebze ve meyveler
hayvanlar için otlar ve meralar var etmesi, hep O'nun merhametinin bir
eseridir. O bu merhameti ile, insanların ve diğer hayvanların yapılarına
merhameti yerleştiren, böylece birbirlerine merhamet etmelerini sağlayandır.
İnsanların ve hayvanların kendi aralarındaki merhamet duygusu, Allah'ın
merhametinin bir eseridir. O, rahmet kelimeden kendisine Rahmân ve Rahîm
isimlerini türeten, en geniş ve kapsamlı sıfatının merhamet olduğunu ilan
edendir. Bütün varlıkları kuşatan Arş'ının üzerine, her şeyi kapsayan merhamet
sıfatı ile oturmuştur. Allah, rahmet sıfatından türetilen ve başka varlıkların
adlandırılmadığı bu isimle Arş'ına oturunca, bu sıfatının bir gereği olarak
rahmetinin gazabını geçtiğini yazdı. Bu pek ve önemli yazgısı, bütün kullarına
verdiği bir merhamet, günahları affetme ve bağışlama, onları cezalandırmama,
ayıpları örtme ve kendilerini bilgi sahibi yapma sözü oldu.
O'nun öfkeden hoşnutluğa ve cezalandırmadan bağışlamaya dönmesi rahmetinin bir
eseridir. Erkek canlılar için kendi cinslerinden dişiler yaratması, soylarının
tükenmemesi ve çiftlerin karşılıklı birbirlerinden yararlanması için aralarına
sevgi ve merhamet bağı koyması, herkesin ihtiyaçlarını karşılaması için
varlıkları birbirine muhtaç etmesi, Allah'ın geniş merhametinin birer eseridir.
Eğer Allah, hiç kimseyi ihtiyaç sahibi kılmayıp herkesi zengin yaratsaydı,
dengeler bozulur ve dünya yaşanmaz hâle gelirdi. Allah'ın zengin ve yoksul, azîz
ve zelil, güçlü ve güçsüz, yöneten ve yönetilenler yaratması, sonra da hepsini
birbirine muhtaç etmesi ve merhametiyle hepsini kuşatması, O'nun merhametinin
bir eseridir.
Yüce Allah yüz parça merhamet yaratmıştır. Her merhametin arası yerle gök arası
kadardır. Bu merhametlerden sadece bir tanesini yeryüzüne indirmiştir. İşte bu
bir parça merhametle bütün insanlar ve diğer canlılar birbirlerine merhamet
etmektedir. Annelerin çocuklarına merhameti, kuşların, vahşi hayvanların ve
diğer bütün canlıların yavrularına merhamet etmesi bu bir parça merhametle
gerçekleşmektedir. Dünya düzeninin ayakta kalması ve varlıkların varlıklarını
devam ettirmeleri bu merhametle olmaktadır.
Varlıklar için belirlenen süre geldiğinde Yüce Allah, yeryüzüne indirdiği bu bir
parça merhameti tekrar katına kaldıracak, böylece gebe canlılar
karınlarındakini atacak, anneler de süt verdikleri çocuklarını bırakacaklardır.
Allah, yeryüzüne indirdiği sonra da kaldırdığı merhameti katındaki doksan dokuz
merhamete ekleyecek ve merhametini yeniden yüze tamamlayacaktır. Bu geniş
merhameti ile kendisini birleyenlere, peygamberlerini tasdik edenlere ve onların
izinden gidip kendisine itaat edenlere merhamet edecektir.
Eğer bu varlık
âlemine basiretle bakacak olursan, denizin suyla, havanın havayla dolu olduğu
gibi yeryüzünün de bu bir parça merhametle dolu olduğunu ve bu merhametin
dışında bir şey olmadığını görürsün. Bu, "Merhametim gazabımı geçmiştir."[2]
sözünün bir gereğidir. Ancak bilinmelidir ki geçilmiş (gazap), yavaş da olsa
mutlaka onu hak edenlere yetişecektir. Bu, Allah'ın merhametiyle çelişmez.
Çünkü bunda bir hikmet ve amaç vardır. O, hüküm verenlerin en Hâkimi ve merhamet
edenlerin en merhametlisidir.[3]
[1]
Rum
50.
[2]
Buhârî,
6000;
Müslim,
2752.
[3]
İbn Kayyim, "Muhtasaru's-savâi'ki'l-mürsele"den özetle, s.
349-351.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları