Allah
Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
Allah, bu sıfatı herkesten daha fazla hak etmiştir. Eğer bu bilinirse, bu
sıfatın Allah'ın isimlerinden biri olarak kabul edilmesi daha doğru olduğu
anlaşılır. Allah, bu isimle isimlendirilenlerden daha fazla bu ismi hak eder.
Çünkü her türlü ayıp ve kusurdan beridir. Hiçbir eksiği yoktur. O, her yönüyle
gerçek Selâmdır. Oysa varlıkların bu özelliği sınırlıdır. Allah için bu isim ve
sıfatta ne de başka isim ve sıfatlarında bir sınırlama yoktur. O'nun bütün isim
ve sıfatları sınırsız anlam taşır. O, kendi zatında, isim ve sıfatlarında ve
fiillerinde her türlü eksiklikten ve hayallerin vehimlerinden uzaktır. O'nun
fiillerinde herhangi bir yanlışlık, haksızlık ve kötülük olmaz. Hiçbir fiili,
amaçsız ve geliş güzel değildir. Her fiili bilerek ve yerli yerinde gerçekleşir.
Bu yüzden O, her yönüyle ve her itibarla gerçek Selâmdır. Bu nedenle Yüce Allah
bu ismi, kendilerine bu ad verilen kimselerden daha fazla hak eden mükemmel ve
eksiksiz varlıktır.
İşte Allah'ın kendisinin beri olduğunu söylediği gerçek tenzih budur. Hz.
Peygamber O'nu bu şekilde tenzih etmiştir. O, eşten ve çocuktan beridir. O'na
benzeyen hiçbir varlık yoktur. Hiçbir şey O'na denk değildir. O'nun mülkünde
kendisine ortak kimse yoktur. O, gerçek Selâm'dır.
Allah'ın bütün mükemmel sıfatlarına baktığında, her sıfatın bu mükemmelliğin
zıddı olan sıfattan uzak olduğunu görürsün. O'nun hayat sahibi oluşu, bunun
zıddı olan ölümden, uykudan ve uyuklamadan beri olduğunu gösterir. Kayyûm oluşu
yine böyledir. Güç ve kudret sahibi oluşu, yorgunluk ve bitkinlikten; ilim
sahibi oluşu, ilimsizlikten, unutkanlıktan, hatırlama ihtiyaç ve düşüncesinden
beri olduğunu gösterir. Mutlak irade sahibi oluşu, hiçbir amaç, menfaat ve yarar
gözetmeden davranmadığını gösterir. O'nun bütün sözleri yalan ve haksızlıktan
beridir. Her sözü, doğruluk ve adaletle tamamlanmıştır. O'nun zenginliği,
başkasına muhtaç olmadığını, herkesin O'na muhtaç ama O'nun hiçbir şeye ve
kimseye ihtiyaç duymadığın gösterir. Mülkünde mutlak mâlik olması, başkasının
kendisine ortak, yardımcı veya kendisiyle çekişen olmadığını ve hiç kimsenin
O'nun izni olmadan şefaat etmesinin mümkün olmadığını gösterir. Tek ilâh oluşu,
ulûhiyetinde başka ortak bulunmadığını ve kendisinden başka ilâh olmadığını
gösterir.
Allah'ın hilm, af ve bağışlama sahibi oluşu, günahkar kullarını
cezalandırmaktan vazgeçmesi, O'nun güçsüzlüğünden veya buna ihtiyaç
duyduğundan değildir. O'nun bu sıfatları, başkasının yaptığı gibi yapay ve suni
de değildir. O, gerçek bağışlayıcıdır. Bu, O'nun salt cömertliğinden, ihsan ve
keremindendir. Aynı şekilde Allah'ın azabı, intikamı ve yakalaması da pek
şiddetlidir. O, çabuk hesap gören ve sonuçlandırması pek çabuk olandır. Ancak
O'nun böyle olması, haksızlık etmesine, yanlışlık yapmasına, gereğinden fazla
katı ve sert olmasına veya haksız intikam almasına neden olmaz. O, bütün bunları
hikmet ve adaleti ile gerçekleştirir. Her şeyi yerli yerinde yapar ve kimseye
haksızlık etmez. Böylece ihsan, sevap ve nimetlere karşılık hak ettiği hamd ve
senayı burada da hak eder. Eğer Allah, sevabı cezanın yerine koysaydı bu, O'nun
hikmet ve izzetiyle çelişirdi. Bu yüzden Allah'ın cezayı yerli yerine koyması,
hamd edilmeye değer. Allah'ın hikmet ve izzet sahibi olması, düşmanlarının ve
cahillerin buna aykırı vehimlerinden uzak olduğunu gösterir.
Allah'ın kaza ve
kaderi, her türlü haksızlık, zulüm, saçmalık ve hikmetten yoksun olarak
gerçekleştiği düşüncesinden beridir. Onun koyduğu yasalar ve verdiği emirler her
türlü çelişkiden uzaktır. O'nun dininde hiçbir çelişki ve karışıklık yoktur.
Bütün emir ve yasakları kullarının yararınadır. Onlara olan merhamet ve şefkati
nedeniyle bu emir ve yasakları koymuştur. Her bir emir ve yasağın ayrı ayrı
faydası vardır ve hepsi bir amaç için konulmuştur. Kısaca her emir ve yasağı,
hikmet, rahmet, maslahat ve adalettir.
Allah'ın kullarına
nimetler vermesi, O'nun ihsanının bir gereğidir. Yoksa verilene olan
ihtiyacından veya karşılığında bir bedel almak için değildir. Allah'ın nimet
vermemesi, cimriliğinden veya fakir düşmek ve muhtaç olmak korkusundan değildir.
Aksine Allah'ın vermesi, bir karşılık almak veya bir ihtiyaçtan değil katıksız
ihsan ve iyiliğinden; vermemesi ise cimrilik veya yoksulluk korkusu değil
katıksız adaletindendir. O'nun hiçbir hükmünde cimrilik veya adaletsizlik
yoktur.
Allah'ın göğe
yükselerek arşa istiva etmesi, kendisini taşıyacak ve üzerine oturacak bir şeye
ihtiyaç duymasından değildir. Aksine arşın kendisi ve O'nu taşıyanlar (melekler)
Allah'a muhtaçtır. Allah arştan da onu taşıyan meleklerden de kendisinin
dışındaki her şeyden de müstağnidir. Hiçbir şeye ihtiyacı yoktur. Allah'ın
yüceliği ve istivası her türlü eksiklikten beridir. O'nun ne arşa ne de başka
bir şeye ihtiyacı bulunmamaktadır. Zira hiçbir şey onu kuşatamaz. O, her şeyin
üstündedir; mutlak gani ve Hamîd olandır. Allah'ın arşa istiva etmesi ve bütün
varlıklara egemen olması, bir arşa veya herhangi bir yönden başka bir şeye
muhtaç olmadan mâlik oluşunun bir gereğidir.
Allah'ın her
gece
dünya semasına inmesi, O'nun yücelik ve müstağniliğinden bir şey eksiltmez.
Allah'ın eksiksiz ve mükemmel oluşu, O'nun her türlü benzetmeden, bir şeyle
sınırlı olmasından veya bir şeyin altında kalmasından uzak olduğunu gösterir.
Allah, mükemmelliğiyle çelişen her türlü sıfattan beridir, münezzehtir.
Allah'ın
zenginliği, işitmesi ve görmesi, Müşebbihe'nin benzetmelerinden ve bu sıfatları
yok sayanların iddialarından uzak olduğunu gösterir. Allah'ın dostlarını
desteklemesi ve onlara yardım etmesi, insanların birbirlerine yardım etme
ihtiyacı duyması ve yardım etmediğinde eziklik ve aşağılanma hissetmesi gibi
değildir. O'nun yardımı tamamen hayır ve merhametinden, iyilik ve ihsanından
kaynaklanır. Yüce Allah, Azîz kitabında şöyle buyurur: "De ki: "Övgü (hamd),
çocuk edinmeyen, mülkte ortağı olmayan ve düşkünlükten dolayı yardımcıya da
(ihtiyacı) bulunmayan Allah'adır."[1]
Allah Teâlâ burada mutlak anlamda hiçbir dosta değil, sadece düşkünlükten dolayı
bir dosta ihtiyacı olmadığını vurgulamaktadır. Allah'ın, kendisini sevenleri ve
dostlarını sevmesi de böyledir. O'nun sevgisi, insanların birbirini sevmesi gibi
değildir. Çünkü insanların birbirlerini sevmesi, bir ihtiyaçtan, yakınlıktan,
yağcılıktan veya bir menfaat elde etmekten kaynaklanabilir. Oysa Yüce Allah'ın
sevgisi böyle değildir. O, böyle bir sevgiden beridir.
Allah'ın eli ve
yüzü, Müşebbihe'nin benzetmelerinden ve bunları inkar edenlerin iddialarından
beridir. O'nun eli ve yüzü, insanlarınkine asla benzemez. Kendisinin dışında
kimse, bunların nasıl olduğunu bilemez.
Bütün bu
anlattıklarımız, Allah'ın Selâm ismi ile yüceliğine yakışmayan her türlü
şeylerden uzak olduğunu ve mükemmel sıfatlarının zıddı olan bütün sıfatlardan
münezzeh olduğunu göstermektedir. Bu ismi ezberleyen nice kimseler, bu ismin
delalet ettiği ve bizim işaret ettiğimiz bu gizli anlam ve sırlardan haberdar
değildirler. Sen bunları düşün ve anla. Allah yardımcımız olsun.[2]
[1]
İsrâ,
111.
[2]
İbn Kayyim, "Bedâiu'l-fevâid",
2/150-152'den
özetlenmiştir.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları