Yeni Sayfa 1
﴿
اَلْمُعْطِي - اَلْمَانِعُ ﴾
MU'TÎ
- MÂNİ'
Muğire b. Şu'be anlatıyor. Allah Resûlü her farz namazdan sonra şöyle söylerdi:
"Allah'tan başka ilâh yoktur. O, tektir. Hiçbir ortağı yoktur. Mülk ve hamd
yalnız O'na aittir. O, her şeye kadirdir. Ey Allah'ım! Senin verdiklerine mani
olacak, mani olduklarını da verecek kimse yoktur. Senin yardım ve ihsanın
olmadıkça hiç kimsenin yardımı fayda etmez."[1]
Hz. Peygamber bir başka hadislerinde şöyle buyurmuşlardır: "Eğer Allah meyvenin
yetişmesine mani olursa, kardeşinin parasını ne ile helal sayacaksın?"[2]
Âlimler, bu her iki ismin kullar için de kullanılabileceğini kabul etmişlerdir.
Zira Allah, inkârcıları kötülerken bu isimleri kullanmış ve şöyle buyurmuştur:
"Ve onlar, yardıma engel (mani) olurlar."[3]
Mâni', "menea", Mu'tî ise "a'ta" kök fiilinden türetilmiş ism-i fail
kelimelerdir. Araplar sarp dağlar için "Cebelu'n-mâni'", sağlam kaleler için de
"Hisnu'n-mâni'" derler. Çünkü bu tür kaleler, kendisine sığınanları korur, zarar
görmelerine mani olur. Bu ifade Kur'an'da da kullanılmıştır: "Onlar
kalelerinin kendilerini Allah'tan koruyacağını sanmışlardı."[4]
Allah, gerçek anlamda mani olan ve verendir. Mani olma ve verme kelimelerinin
anlamı pek açıktır. Anlamlarını kısıtlayacak her hangi bir gerekçe yoktur. Men,
vermenin zıddıdır. Hz. Peygamber'in, "Ey Allah'ım! Senin verdiklerine mani
olacak, mani olduklarını da verecek kimse yoktur" duasındaki maksadı budur.
Allah'ın Mâni' olması, dünyada olabileceği gibi âhirette de olabilir. Allah'ın
dünyada bir şeye mani olup onu vermemesi, zımnen verme (atâ) içerebilir. Bazen
de mani olmak, belâ vermekten daha ağır olabilir. Allah'ın kendisine dünya malı
vermediği bir kimse, eğer kalbiyle Allah'a yönelir ve içtenlikle O'na itaat
ederse, bu mani o kimse için üstün bir onur ve şeref, büyük bir nimet olmuştur.
Bu yüzden Allah ve Hz. Peygamber, akıl sahiplerini daha çok yoksulluğa ve
fakirliğe teşvik etmiştir. Ancak dünya malı ve nimetleri bir kimseyi hasret ve
üzüntüye sokuyor, kendisine dünyalık verilmemesini bir nimet olarak değil, bir
azap ve belâ olarak görüyorsa, bu kimse her iki dünyada da hayırdan mahrum
edilmiş demektir.
Allah bu dünyada kimi, marifet ve ibadetinden men eder, zikrini onun temel azığı
yapmazsa, bu kimse gerçek anlamıyla bütün hayırlardan mahrum edilmiş demektir.
Dünyada bu hayırlardan mahrum olan, âhirette de hayırlardan mahrum olur. En
büyük musibet işte budur. Hem dünyada hem de âhirette ilâhî ihsanlardan men
edilenler, hiçbir zaman mesut olamazlar. âhiretteki güzelliklerden mahrum
olanlara, dünyada sahip oldukları mal ve mülkleri hiçbir yarar sağlamaz.
el-Halîmî der ki: "Mu'tî, kullarına nimet veren; Mâni' ise, nimet vermeyen, onu
engelleyendir. Mu'tî ismiyle birlikte zikredilmedikçe Mâni' ismiyle dua
edilmez."
el-Hattâbî de der ki: "Allah, nimet verme ve vermemeye kadir olandır. O'nun
vermemesi cimriliğinden değil, bir hikmetinin gereğidir. Vermesi ise
merhametinin ve cömertliğinin gereğidir."
Bazı âlimler Mâni' isminin, koruyan, kuşatan ve yardım eden anlamında olduğu
söylenmişlerdir. Yani Mâni' olan Allah, düşmanlarına karşı dostlarını koruyup
himaye eden ve onlara yardım edendir. Araplar bu sözcüğü koruma ve himaye etme
anlamında kullanmışlardır. Mesela "fülanun fi menatin min kavmih" (Filanca,
kendisini koruyan, himaye eden ve yardım eden bir topluluğun himayesindedir)
denilir. Yine Tufeyl b. Amr ed-Devsî, Hz. Peygamber'e: "Senin sağlam bir kalen
ve koruman var mı?" demiştir. Beyhakî der ki: "Bu anlamda Mu'tî ismi olmadan
sadece Mâni' ismi ile dua etmek caizdir. Bu yüzden Allah'ın isimlerinin
sayıldığı haberleri zikrederken, Mâni' ismini Mu'tî isminden ayrı olarak
zikrettik." Kimisi de Mâni' ismi yerine Dâfi' ismini tercih etmiştir. Bu da,
Mâni' isminin korumak ve himaye etmek anlamını güçlendirmektedir.
[1]
Buhârî,
744;
Müslim,
593.
[2]
Buhârî,
2199;
Müslim,
1555.
[3]
Ma'un,
7.
[4]
Haşr,
2.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları