Yeni Sayfa 1
﴿
اَلْمُؤْمِنُ - اَلْمُهَيْمِنُ ﴾
MÜ'MİN
- MÜHEYMİN
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "O Allah ki, O'ndan başka ilâh yoktur.
Melik'tir, Kuddûs'tur, Selâm'dır, Mü'min'dir, Müheymin'dirâ¦"[1]
Müfessirler, Allah'ın Mü'min ismini şöyle açıklamışlardır.
İbn Abbas: Kullarına, kendilerine zulmetmeme güvencesi verendir.
Katâde: Sözünün doğru olduğunu ispatlayandır.
İbn Zeyd: Mü'min kullarını imanlarında yanıltmayan, onlar doğru çıkarandır.
Mücahid: Kendisinin tek ve eşsiz olduğunu doğrulayandır. Şu âyet bu anlama
işaret etmektedir: "Allah, gerçekten kendisinden başka ilâh olmadığına
şahitlik ettiâ¦"[2]
Allah, kıyamet günü azap gören mü'minleri cehennemden çıkardıktan sonra onlara
der ki: "Mü'min benim, sizler de mü'minlersiniz"
Peygamberleri mucizelerle, mü'minleri vaat ettiği sevabı vermekle, inkarcıları
da vaat ettiği azabı vermekle doğrulayandır. Dostlarını, azabından ve onlara
zulmetmekten güvende kılan, kullarını da korkudan kurtarıp güvene kavuşturandır.[3]
el-Hattâbî der ki: "İman, sözlükte tasdik etmek, doğrulamak anlamına gelir. Buna
göre Mü'min tasdik eden, doğrulayan anlamındadır. Bu anlama göre Allah'ın Mü'min
ismi iki anlama gelebilir:
Birincisi, kullarına vaat ettiğini (ki bu, dünyada paylarına düşen rızkı vermek
ve iyi amellerine karşılık âhirette onlara sevap vermektir) yerine getirerek
onları doğrulayandır.
İkincisi, mü'minlerin kendisi hakkındaki zanlarını doğru çıkarmak, onların
ümitlerini boşa çıkarmamaktır. Hz. Peygamber kutsi bir hadiste Yüce Allah'ın
şöyle buyurduğunu nakleder: "Ben, kullarımın beni zannettikleri gibiyim. Artık
benim için dilediği zanda bulunsun."[4]
Müheymin ismi Kur'an'da Haşr sûresinin son âyetlerinde şöyle geçmektedir: "O
Allah ki, O'ndan başka ilâh yoktur. Melik'tir, Kuddûs'tur, Selâm'dır, Mü'min'dir,
Müheymin'dirâ¦"[5]
ez-Züccâcî, el-Hattâbî ve diğerleri bu ismi şöyle açıklarlar: "Müheymin
kelimesinin aslı "Müeymin"dir. Kolaylık için kelimedeki hemze harfi "ha" harfine
dönüştürülmüştür. Arap dilinde bu tür dönüşümler vardır."
el-Halîmî der ki: "Müheymin, kıyamet günü, kendisine ibadet edenlerin
ibadetinden ve sevabından bir şey eksiltmeyendir. Allah, sevap vermekten aciz
kalmadığı gibi onu zorlanarak veren de değildir. Bu yüzden kullarının bazı iyi
amellerini gizleme veya inkar etme ihtiyacı duymaz. O, cimri değildir ki,
verdiği sevapları çok görsün ve bu nedenle bazı amelleri gizlesin. Sevap
vermekle kendisinden ve mülkünden bir şey eksilmez ki, sevabını kısıp
sınırlasın. O, mülkünden faydalanan değil ki, başkası faydalandığında mülkünden
bir şey eksilsin.
Allah, iyilerin iyiliklerinden ve sevabından bir şey eksiltmediği gibi,
asilerin de isyanlarından ve hak ettikleri cezalardan bir şey arttırmaz. Zira
yalan ve haksızlık O'nun hakkında mümkün değildir. Allah, cehennem ehlinin
azabını "ceza" (amellerin karşılığı) olarak adlandırmıştır. Bu yüzden günah
olmayan şeyin cezası (karşılığı) yoktur. Bu da Allah'ın inkarcıların ve asilerin
cezalarını arttırmayacağını göstermektedir.
Müfessirler, Allah'ın Müheymin ismini "Güvenilir" olarak işte böyle
açıklamışlardır. İbn Abbas, Maide sûresi
48.
âyette geçen "Müheyminen aleyh" ifadesini doğrulayıcı olarak açıklamış ve şöyle
söylemiştir: "Müheymin, doğrulayıcı, tasdik edici ve güvenilir anlamındadır.
Kur'an, kendisinden önceki kitapları doğrulayan bir kitaptır."
Mücahid de söz konusu ifadeyi benzer şekilde açıklamış ve şöyle söylemiştir:
"Müheyminen aleyh", kendisinden önceki semavi kitapları tasdik eden, doğruluğuna
tanıklık edendir."
Ebû Süleyman ise bu ismi şöyle açıklamıştır: "Müheymin, kullarının sözlerine ve
fiillerine şahit olandır. Şu âyet bu anlama işaret etmektedir: "Senin içinde
olduğun herhangi bir durum, onun hakkında Kur'an'dan okuduğun herhangi bir şey
ve sizin işlediğiniz herhangi bir iş yoktur ki, ona (iyice) daldığınızda, biz
sizin üzerinizde şahidler durmuş olmayalım. Yerde ve gökte zerre ağırlığınca hiç
bir şey Rabb'inden uzakta (saklı) kalmaz."[6]
Bazı âlimler Müheymin'i "Bir şeyi gözetleyen ve koruyan" şeklinde
tanımlamışlardır. Zira bazı dilbilimciler kelimenin aslı olan "heymene"nin, bir
şeyin başında durmak, gözetlemek ve korumak anlamında olduğunu söylemiş ve şu
mısrayı delil göstermişlerdir:
Peygamberden sonra insanların en hayırlısı
İyilik ve kötülükte Allah'ın yolunu koruyanlardır[7]
İbn Kesir der ki: "İbn Abbas ve diğerleri, aşağıdaki âyetlerde olduğu gibi bu
ismi gören-gözetleyen anlamında, "Kullarının amellerini görüp-gözeten" şeklinde
açıklamışlardır.[8]
"Allah (c.c.) her şeyin üzerinde şahid olandır."[9]
"Her nefsin bütün kazandıkları üzerinde
gözetici olana mı (başkaldırılır?)"[10]
Râzî ise Müheymin ismini şöyle açıklar: "Müheymin, doğrulayan, güvende kılan
anlamındaki Mü'min ile eşanlamlıdır." Hasan Basri bu ismi "Tasdik eden,
doğrulayan" şeklinde açıklamıştır. Özetle bütün bu tanımlamalar, Müheymin
isminin Mü'min ismine yakın anlam ifade ettiğini göstermektedir. Elbette Allah,
en doğrusunu bilir."[11]
[1]
Haşr,
23.
[2]
Âl-i İmrân,
18.
[3]
İbn Kesir,
8/343;
Kurtubî, a.g.e.,
10/676.
[4]
Ahmed, "Müsned",
3/491.
Sahih bir hadistir.
[5]
Haşr,
23.
[6]
Yunus,
61.
[7]
Beyhakî, a.g.e., s.
63.
[8]
İbn Kesir,
8/343.
[9]
Burûc,
9.
[10]
Ra'd,
33.
[11]
Râzî, a.g.e., s.
188.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları