2
2) Fazlalık Ribâsı (Ribel-fadl):
Bu, hadîs-i şeriflerde yer alan ribâ çeşidi
olup, mislî tür malı, misliyle, iki ivazdan (bedelden) birisini diğerinin
üzerine ziyâdeyle satmaktır. Meselâ bir ölçek buğdayı, iki ölçek buğdayla peşin
veya vâdeli olarak trampa etmek gibi...
Ubâde b. es-Sâmit'ten Hz. Peygamber'in şöyle
dediği nakledilmiştir:
"Altın altınla, gümüş gümüşle, buğday buğdayla,
arpa arpayla, hurma hurmayla ve tuz tuzla misli misline, birbirine eşit ve peşin
olarak trampa edilirler. Ama bunların cinsleri ayrı olursa peşin olmak şartıyla,
istediğiniz gibi satış yapınız"
(Müslim, Müsâkat 81; Ebû Dâvud, Büyü' 18; Ahmed bin Hanbel, V/314, 320).
Bu hadisin Tirmizî'deki rivâyetinde şu ilâve
vardır:
"Her kim bu şekil mübâdelede fazla verir veya
alırsa şüphesiz ribâ yapmış olur" (Tirmizî,
Büyü', 23).
İslâm
hukukçularının çoğunluğu bu hadiste sayılan altı maddeyi "örnek kabilinden"
sayarken, yalnız Zâhirîler, yasak hükmünün sadece bu altı maddeye ait olduğunu
söylemişlerdir. Buna bağlı olarak ribanın illeti de tartışılmıştır. Hanefilere
göre, faizin illeti, mislî mallarda cins ve miktar birliğidir. Ölçü ile alınıp
satılan şeylerde cins ve ölçü birliği, tartı ile alınıp satılan şeylerde ise
cins ve tartı birliği ortak niteliktir. Bu duruma göre faizin hükmü, yalnız
hadiste zikredilen altı maddeye değil, ortak özelliğe sahip olan tüm maddelere
uygulanır. Bir hadiste şöyle buyurulur: "Faiz ancak altında veya gümüşte
yahut ölçülen veya tartılan ya da yenilen veya içilen şeylerde cereyan eder"
(İmam Mâlik, el-Muvatta', Büyü' 44; Zeylaî, Nasbu'r-Râye, V/36-37). Nesîe
(veresiye satış) ribasının illeti ise vâdedir. Mislî olan şeylerin aynı cinsle
veya değişik cinsteki şeylerle vâdeli mübâdelesinde bu çeşit ribâ gerçekleşir.
Ancak vâdenin bağlayıcı olmadığı karz-ı hasen ve nakit para karşılığı veresiye
satışlarla selem akdi, toplumun bu muâmelelere ihtiyacı nedeniyle özel nasslarla
(âyet ve hadislerle) meşrû kılınmıştır. Şâfiî hukukçulara göre, altın ve gümüşte
ribâ illeti para olma (semenlik) özelliği, hadiste sayılan diğer dört maddede
ise illet "yiyecek maddesi" olmalarıdır.
FAİZ
- RİBÂ/FÂİZ .. Ribâ/Fâiz; Anlam ve Mâhiyeti
- Riba Türleri
- 1) Nesîe Ribası (Ribe'n-nesîe)
- 2) Fazlalık Ribâsı (Ribel-fadl)
- Asr-ı Saadette Ribâ Uygulaması Örnekleri
- Fâizsiz Ekonomi
- 1) Paranın Satın Alma Gücünün Sağlam Bir Esasa Bağlanması
- 2) Karz-ı Hasen'e İşlerlik Kazandırmak
- 3) Mudârebe Ortaklığı
- 4) Muşâreke (İnan) Ortaklığı
- Fâiz Parasından İkrâm ..
- Fâiz Parasının Verileceği Yer
- Fâizsiz Finans Kurumları
- Hanefî Fıkhına Göre Dâru'l-İslâm ve Dâru'l-Harpte Fâiz
- Kur'ân-ı Kerim'de Ribâ/Fâiz .
- Hadis-i Şeriflerde Ribâ/Fâiz .
- Açıklama
- Tefsirlerden İktibaslar
- Klasik Fıkıhta Ribâyı/Fâizi Câiz Gösteren Tavırlar a- Câiz Olan İşlemlerin İstismarıyla İlgili Örnekler 1- Âriyye Meselesi
- 2- Selem ve İstismar Edilip Fâize Benzetilmesi
- 3- Vâde farkı
- b- Hile Yoluyla Fâizin Ticaret Gibi Gösterilmesiyle İlgili Örnekler
- 1- Îne Bey'i
- 2- Menfaat Şartına Bağlı İkrâz
- a- İkraz İçin İkinci Bir Akdin Şartlarını Mukrize (Borçluya) Kabul Ettirme
- b- Hîbe Meselesi
- 3- Rehin Yoluyla Alınan Fâiz
- 4- Fâiz Almak ve Vermek Sevap mıdır? .
- Hilecileri (Ehl-i Hiyel) Tenkit
- 5- "Kır ve Öde" Kaidesi İskonto Fâizi (Senet Kırma)
- 6- Bey' bi'l-Vefâ
- 7- Bey' Bi'l-İstiğlâl
- 8- Zarûret ve İhtiyaç
- Günümüzde Fâiz Tartışmaları ve Fâizi Câiz Gören Yaklaşımlar
- 1- Üretim ve Tüketim Maksadıyla Alınıp Verilen Fâiz
- 2- Zenginin Verdiği Fâiz
- 3- Gayri Müslimlerden Dâr-ı Harbte Alınan Fâiz
- 4- Ekonomik Savaş
- 5- Banka Fâizlerini Kabul Edenler
- 6- Avârız Sandıkları/Avârız Vakfı
- Fâizle İlgili Fetvâlar Borçlarda Enflasyon .
- Vâde Farkı
- Taksitli Satışlar
- Borcu Dövize Çevirme
- Alışverişte Vâde Farkını Eklemek Câiz midir?
- Banka Reklâmı
- Bedelleri Açısından Alışveriş Şekilleri
- Sigorta Şirketi Kurulabilir mi? .
- Hayat Sigortası
- Dâr-ı Harpte Fâiz
- Dâru'l-Harb veya Dâru'l-Küfür Olan Bir Ülkede Bir Müslümanın, Gayr-ı Müslimden veya Bankalarından Fâiz Alması
- Emeklilik Maaşı, Üzerine Fâiz Eklendiği İçin Haram mıdır? .
- Enflasyon Karşısında Paranın Değer Kaybını, Fâiz Hadlerini Uygulayarak Karşılamak Câiz midir? .
- Haram Para İle Tahsil
- Hîle-i Şer'iyye .
- Hisse Senedi Alım-Satımı
- Kâr
- 1) Pazarlıkla (Müsâvemeli) Satış
- 2) Murâbahalı Satış
- 3) Tevliye
- 4) Vazîa (Zararına Satış)
- KDV (Katma Değer Vergisi)
- Konut Kredisi
- Kumar, Fâiz ve Meyhane İşletmeciliği Gibi Meşrû Olmayan Vâsıtalarla Elde Edilen Malların Zekâtları Verilir mi ve Bu Paralarla Hac Farîzası Yerine Getirilebilir mi? .
- Meşrû ve Gayrı Meşrû Ne Demektir
- Senet, Bono ve Çek Satmak veya Satın Almak Câiz midir? .
- Serbest Piyasadan, Banka Fiyatından Biraz Yüksek Fiyata Döviz Almak Câiz midir? .
- Döviz Alım Satımı
- Kâr Haddi Ve Aldanma
- Tahvil
- Tasarrufu Teşvik Fonu Fâizi
- Allah Teâlâ ve Rasûlüne Karşı Savaşanlar Fâizci Düzen ve Fâizciler!
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar