Fecir

1



 

1) Paranın Satın Alma Gücünün Sağlam
Bir Esasa Bağlanması:

 

Günümüz dünya ekonomilerinde kâğıt para kabul
görmüş örfî bir paradır. J. Dobretsberger, Mısır'da M.Ö. 1600 yıllarında banknot
tedâvül edildiğinin belirlendiğini söyler. İktisat tarihçilerinin sözünü ettiği
bu uygulama (Feridun Ergin, İktisat, İstanbul 1964, s. 569), Hz. Yusuf (a.s.)'un
Mısır merkez olmak üzere Orta Doğu yöresinde uyguladığı, çeyrek yüzyılı içine
alan bir dizi ekonomik tedbirlerin bir parçasıdır. O, yedi yıllık bolluk
yıllarında halkın elindeki ihtiyaç fazlası hububatı ve tasarrufları devlet
hazine ve depolarına emânet olarak almış, sahiplerine emânet bıraktıkları
şeylerin cins ve miktarını belirten birer makbuz vermiştir. Elinde böyle bir
makbuz olan kimse, belge üzerinde yazılı cins ve miktardaki altın, gümüş veya
hububatı dilediği zaman çekebilirdi. Ticaretle uğraşanlar hâmiline yazılı olan
bu makbuzları mal ve para yerine kabul ediyorlardı. Hattâ belgeler Fenike ve
Mezopotamya'ya kadar yayılmıştı. Temelde vahye dayanan bu uygulamada kâğıt
banknotun arkasında mislî (standart) eşyanın bulunduğu açıktır (12/Yûsuf, 10;
Elmalılı, Hak Dini Kur'ân Dili, İstanbul 1960, IV, 2861).
Kâğıt paranın
16. yüzyıldan itibaren Avrupa'da, 19. yüzyıldan itibaren ise Osmanlılarda ortaya
çıkışı ve gelişme süreci, daima altına göre olmuş ve satın alma gücünü altından
almıştır. Durum böyle olunca, altınla ilgili hükümleri, onu temsil eden kâğıt
paraya uygulamada tereddüt edilmemiştir. Günümüz ekonomisinde kâğıt para veya
benzeri menkul kıymetlerin altın başta olmak üzere bazı mislî eşyaya bağlanması,
satın alma gücünü temsil ettiği mislî maldan alan sağlam bir para anlayışını
ortaya çıkarabilir. Enflasyona karşı kendisini koruyabilen böyle bir para; karz,
kredi ve sermaye birikimi için daha elverişli hale gelir.