Cömertlik

Cömertlik

Cömert; Eli açık, ikramcı, kerem
sahibi demektir. Cömertlik; Sehâvet, İkram, ihsan ve yardım alışkanlığına denir.
Cömertlik; insanın, sahip olduğu imkânlardan, muhtaçlara meşrû ölçüler
dahilinde, ve Allah rızasından başka hiç bir gaye gütmeden, ihsan ve yardımda
bulunmasını sağlayan üstün bir ahlâk kuralıdır.

Cömertlik, ruhun bir melekesidir.
İnsanları, muhtaç olanlara vermeye, ihsanda bulunmaya sevkeder. Bu melekeye
sahip olan kişi, ferdî ve ictimaî alanda lüzumlu olan her şeye yardım eder. Hiç
bir kimsenin zorlaması olmadan ihsanda bulunmayı can ve gönülden ister.
"Rızkı veren Allah'tır" (27/Neml, 64; 51/Zâriyât, 58) düşüncesi ile hareket
ettiklerinden, kalpleri de temiz ve zengindir (92/Leyl, 17-20). Kendi
varlıklarıyla, her ne suretle olursa olsun başkalarına faydalı olmağa
çalışırlar. Allah Teâlâ'nın kendilerine fazl ve kereminden verdiğine ve bunlarda
da muhtacların hakkı olduğuna (11/Hüd, 6) inanırlar. Cömertliği kul hakkının
temeli sayarlar. Kendi haklarını affederler. Kendi ihtiyaçlarını düşünmeden
başkasının ihtiyaçlarını gidermeye çalışırlar. Hatta zarurî ihtiyacı olan bir
şeyi, başka birine vermeyi tercih ederler.

Cömertlik vasf'ının elde
edilebilmesi için; yardımın gönüllü olarak yapılması (59/Haşr, 5; 57/Hadîd,
11-18; 5/Mâide, 13); karşılığında hizmet, övgü, mükâfaat beklenilmemesi
(76/İnsan, 8-l0); yardım edileni rencide edebilecek davranışlardan kaçınılması
(2/Bakara, 263-264); yapılan yardımın sahibi katında üstün bir değeri olması
(3/Âl-i İmrân, 92) şarttır.

Sıralanan şartlar altında, İslam
âlimleri cömertliği şöyle derecelendirirler: