2
2. İslâm Devleti tarafından doğrudan doğruya
konulan cizye.
Müslümanlar kendi güçleriyle bir düşman ülkesini
ele geçirirler ve gayri müslim olan halkını yurtlarında "tebea" olarak
bırakırlarsa, bunlara miktarı İslâm Devleti'nce belirlenen cizye vergisi
konulur.
Hz. Peygamber döneminde sulh yoluyla miktarı
belirlenen cizye uygulamasından sonra, Hz. Ömer (r.a) 'hilafeti zamanında
zimmîler ekonomik durumlarına göre aşağıdaki şekilde üç sınıfa uyararak yıllık
cizye vergisi belirlemiştir.
a- Zenginler: Dış görünüş bakımından zengin
sayılanlardan yıllık 48 dirhem cizye alınmıştır. On bin dirhem ve daha çok bir
paraya sahip olanlar zengin sınıfta kabul edilmiştir. Hz. Peygamber zamanında 10
dirhem gümüş parayla iki koyun satın alınabiliyordu. Bu duruma göre yaklaşık iki
bin koyun tutarında serveti olan zengin sınıfında yer almıştır.
b- Orta halliler: İki yüz dirhem ve daha
fazlasına sahip olanlardan 24 dirhem cizye alınmıştır.
c- Çalışma gücü yeten yoksullardan ise yıllık 12
dirhem cizye alınmıştır. Bunlar 200 dirhemden daha fazla veya hiç parası olmayan
ve elinin emeği ile geçimini sağlayan çiftçi ve işçi kesimidir.
Yukarıdaki cizye miktarları 12 aya bölünerek her
ay eşit taksitler halinde ödenir. Ancak devlet, cizyeyi yıl sonlarında topluca
alma yoluna da gidebilir. Bu üç sınıf bir beldenin sosyal ve ekonomik durumu
dikkate alınarak belirlenir. Çocuklar, kadınlar, din adamları ve çalışmayacak
durumda bulunan gayri müslimler bu vergiden muaf tutulmuştur (el-Kâsânî, a.g.e.,
VII,112; İbn Âbidîn, Reddü'l-Muhtâr,III, 292; Zeylaî, Nasbü'rRâye, III, 447; Ebû
Yûsuf, Kitabü'l-Harâc, Kahire, 1397 H. 131, 132).
Şâfiîlere göre cizyenin en az miktarı yılda bir
dinardır (yaklaşık 4 gr. altın para). Çünkü Muaz b. Cebel'i (ö. 18/639) Allah'ın
Rasûlü Yemen'e gönderirken ergenlik çağına gelmiş her erkekten, bir dinar veya
onun değerinde meâfir denilen elbiseden almasını emretmiştir (bk. Ebû Dâvud
Zekât 5, İmâre 3; Tirmizî, Zekât 5; Nesâî, Zekât 8; Ahmed bin Hanbel, V/230,
233, 247). "Meâfir", Yemen'de Hemdanlılara nisbet edilen bir Yemen kumaşı
türüdür. Şâfiîlere göre, zenginden dört dinar, orta halliden iki dinar alınması
müstehaptır. Böylelikle Beyhakî'nin (ö. 458/1065) dediği gibi Hz. Ömer'in
uygulamasına uyulmuş olur.
İslâm'ın ilk dönemlerinde genel olarak bir dinar
altın paranın satın alma gücü on dirhem gümüş paraya denk durumda idi. Bu para
denkliği dikkate alınınca, Şafiîler, 40, 20 ve 10 dirhem cizye miktarlarını üç
sınıfın ekonomik durumuna göre benimsemiş olurlar.
Mâlikîlere göre ise, cizye, altın parası olanlar
için yıllık dört dinar, gümüş parası olanlar için ise kırk dirhemdir. Ancak
yoksul olanların cizye miktarı gücüne göre azaltılabilir (ez-Zühaylî, a.g.e., VI,
448).
FETİH
- FETİH .
- Fetih, İşgal ve Terör
- Bir Hayat Tarzı Olarak Fetih
- Zimmî; Fethi Bekleyen Aday, En Azından Fethe Engel Ol(a)mayan Kişi
- 2- Görevleri
- a) Muvazzafa veya vazife harâcı.
- Fetih; Anlam, Mâhiyet ve Önemi
- Nedir Fetih? .
- Sınırsız ve Sınıfsız Fetih
- Zimmet anlaşmasının yapılma şekli
- Zimmîlerle İlgili Bazı Önemli Hükümler 1. Zimmî ile müslümanın evlenmesi
- b) Mukâseme hâracı.
- Kur'ân-ı Kerim'de Fetih Kelimesinin Anlamları Kapalı Bilgilere Açıklık Kazandırma
- Kimdir Fâtihler ve Fâtih Adayları? .
- Bir Yürek Fâtihi Olarak Hz. Muhammed... İslâm Fetihlerinin Mantığı
- Kendisi ile Zimmet Akdi Yapılanda Aranan Şartlar
- 2- Zimmî ile müslüman arasında miras hukuku
- Tefsirlerden İktibaslar
- Öğretme ve Bilgilendirme
- Terör Silâh Olarak Kullanılan Kaypak Bir Kavram
- Yeniden Fetih Hareketi
- Cizye Yükümlüsünde Bulunması Gereken Şartlar
- 3- Zimmîlerin İslâmî yasaklara saygı göstermesi
- Nüzul Zamanı
- Karar/Yargı Bildirme
- İslâm'ın Cihad Anlayışı
- İslâm'ın Yitik Çocukları
- Cizye Akdinin Hükmü
- 4. Zimmîye nâfile sadaka vermek
- Tarihsel Arka-Plan
- İlâhî Yardım Gönderme a) İlâhî Yardımın Engellenilmezliği
- Terör ile Cihadın Birbirine Karıştırılması
- Fethin Araçları
- Cizye Çeşitleri ve Miktarları
- Ğanîmet; Fethin Dünyevî Avansı
- Fetih Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
- b) Bereket Gönderme
- İslâm, Ülkeleri Kılıç Zoruyla Alarak Değil; Gönülleri Fethederek Yayılmıştır
- Hudeybiye Barışı; İnsanlara Önce Kapalı Gelen "Apaçık Fetih"
- 1. Sulh yoluyla konulan cizye
- Ganîmetlerin Taksimi
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- Yıkım ve İlâhî Azap Gönderme
- Fetih; Şefkat Hareketi
- Mekke'nin Fethi; Kalpleri Fethin Sonucu Olarak Dünyanın Kalbinin Fethi Fetih Hazırlığı
- 2. İslâm Devleti tarafından doğrudan doğruya konulan cizye.
- Fey'; Düşmandan Ele Geçirilen Arâzîler
- Zafer a) Zafer Karşısında Münâfıkların Bocalamaları
- Savaş Değil Cihad, İşgal Değil Fetih
- Fetih
- İslâm'da Gayri Müslimlerden Alınan Diğer Vergiler 1- Gümrük Vergisi
- A) Savaşla ele geçirilen arâzîler
- b) Sâdık Mü'minlerin Zaferi
- Zorla Değil, Gönülle
- Af Dışı Tutulanlar
- 2. Haraç
- B) Gayrimüslim halkın savaş korkusuyla başka yere göç etmesi sonucu boş kalan arâzîler.
- c) Yakın Zafer (Fethun Karîb)
- Fetih İşçileri; Gönül Fâtihleri
- Fetihle İlgili Diger Bazı Notlar
- a- Harâc-ı Muvazzafa
- C) Sulh yolu ile (savaşsız) İslâm ülkesine katılan topraklar.
- d) Zafer (Nasr) Sûresi
- Fethin Boyutları Allah'tan İnsana Fetih; Vahiy
- Mekke'ye Af
- b- Harâc-ı Mukaseme
- Cizye; Gayr-i Müslimlerin Can ve Mallarını Koruma Bedeli/Yıllık Vergi
- Fettâh; Kapıları Açan Allah Teâlâ
- İnsandan Allah'a Fetih; İbâdet
- Mekke'nin Tahrîmi
- 3- Ğanîmetlerden alınan beytülmal payları
- Harâc; Zimmîlerden Alınan Toprak Vergisi
- Kur'ân-ı Kerim'de Fetih .
- İnsandan İnsana Fetih; Cihad
- Hâtıb İbn Ebi Belte'a
- Cizyeyi Düşüren Haller
- 1- Öşür arâzîsi.
- Fetih Sûresi
- İctihad
- Mekkelilere Mektup Hâdisesi
- Zimmet Akdinin Niteliği
- 2- Harâc arâzîsi.
- Hadis-i Şeriflerde Fetih .
- İnsandan Doğaya ve Eşyaya Fetih; Keşif
- Kendini Fethe Kapatmış Kişiler ve Onlara Karşı Tavır (Harbî, Zimmî; Ğanîmet, Cizye ve Harâc) Harbî; Fetihle Kurtuluşu Bekleyen Zavallı, ya da Fethe Engel Tip .
- Zimmîlerin Hak ve Görevleri 1- Hakları
- Harâc çeşitleri