9
9- Şaşkınlık
4767 numarada kaydettiğimiz Huzeyfe
hadisinden çıkaracağımız bir diğer hüküm, fitne zamanında insanların hakkı
batıldan ayırma hususunda geçirecekleri şaşkınlıktır. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm) tarafından fitnenin kör ve sağır olarak tavsifi, alimlerin, birkısım
fitne esnasında insanların şaşkınlık içerisinde kalarak sağduyuları ile hareket
edemeyecekleri yorumuna varmalarına sebep olmuştur. Hatta Huzeyfe' den
Üsdü'l-Gâbe'de gelen bir başka rivayette, Huzeyfe'nin sözkonusu durumu "fitnenin
en dehşetlisi" olarak tavsif ettiğini görürüz: "Bir adam Huzeyfe'ye "hangi fitne
daha fenadır?" diye sorunca şu cevabı verdi: "Sen hayır ve şer her ikisine
birlikte maruz kaldığın zaman hangisini tercih edeceğini bilememendir."
Aslında insanlar mükerremdir, fıtratı icabı
hakkı, doğruyu arar. Üstelik Müslümanların ferasetleriyle, imanın verdiği
sağduyu ve sezgi hakkı ile temyizde zorluk çekmeyecekleri Hz. Peygamber
tarafından müjdelenmiştir: "Mü'minlerin ferasetinden kaçının. Zîra onlar,
Allah'ın nuru ile görür." Bu hadisin, bir ayeti (Hicr 75) tefsir sadedinde irad
edildiği de gözönüne alınınca, insanlardaki sağduyunun ehemmiyeti anlaşılır.
Bütün bunlara rağmen, fitnenin vasıflarından biri olarak hakla batılı tefrik
ettirmeyecek umumî bir şaşkınlığa dikkat çekilmesi, o sırada yaşanacak şartların
ağırlığını vurgulamayı gaye edinmiş olmalıdır. Söylediğimiz gibi bu şaşkınlık,
bu mefluciyata fitnenin, insanın iradesini elinden alan bir baskı ve korku
gücüne sahip disiplinli bir teşkilat eliyle yürütülmesinden midir, yoksa büyük
güce sahip propaganda merkezlerinin efkâr-ı umumiyeyi iğfal etmesinden midir
kesin bir şey söylenemez. Zamandan zamana mekandan mekana bunlardan biri veya
bir başkası veya hepsinin birden rol oynayabileceği açıktır.[1]
[1]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 13/454-455.
FİTNE
- FİTNE-FİTEN ..
- b- Sosyal ve Ahlâkí Fitne 1- İşkence ve Zulüm;
- Zulüm, İşkence ve Azap
- Modern Fitne Odakları
- 15- Cimrilik Artar
- 4- Öldürmektense Ölmeyi Tercih Etmek
- FİTNE. a- Fitne Kelimesinin Anlam Sahası
- 2- Belâ ve Sınama
- Fitne; Anlam ve Mâhiyeti
- FİTNENİN VASIFLARI
- 16- Asiller Öldürülür, Meydan Adilere Kalır
- * Fitnede Mudafa-i Nefis
- b- Olumlu Anlamıyla Fitne
- 3- Karışıklık ve Kargaşa
- Olumlu Anlamıyla Fitne
- 1- Fitne Yavaş Gelişir
- 17- Fitnede Gençler Rol Oynar
- 5- Dilini Tutmak
- c- Fitnenin Kur'an'daki Anlamları
- 4- Dünya Ni'metleri;
- Kur'an-ı Kerim'de Fitne Kavramı
- 2- Fitne Bir Kere Çıktı Mı Sonu Gelmez.
- 18- Katl (Öldürme) Vakaları Artar
- 6- Kalben Kerahet
- A- Allah'a Nisbetle Fitne
- 5- Mal ve Çocuk;
- Fitnenin Kur'an'daki Anlamları
- 3- Giren Çıkamaz.
- 19- Teşkilatlar Adına Öldürme.
- 7- Mal Ve Evlatça Hiffet
- 1- Peygamberlerin Denenmesi
- D- Hadislerde Fitne Kavramı
- Allah'a Nisbetle Fitne
- 4- Fitne , Fikrî Gruplaşmadır
- 20- Emniyet Ve Güven Kalmaz
- 8- Silah Edinmemek
- 2- Müslümanların Denenmesi
- E- Fitnenin Ortaya Çıkışı ve Zararları
- Peygamberlerin Denenmesi
- 5- Yalan Artar
- 21- Ölüm Aranır
- * SAHABE VE FİTNE HAREKETLERİ
- 3- İnsanların ve Toplulukların Denenmesi
- FİTNE.
- Müslümanların Denenmesi
- 6- Gerçeklerin İstismarı
- 22- Ganimet (Devlet Malı) Helal Addedilir
- Fitnede Sahabe'nin Tutumu.
- 4- Ni'met veya Külfetle Deneme
- FİTNE.
- İnsanların ve Toplulukların Denenmesi
- 7- Herkes Kendi Görüşünü Beğenir
- 23- Fitnenin Girmedigi Ev Kalmaz
- 1- Fitne Hâdiselerini Sahabeler Çıkarmadı
- 5- Sabır ve Sebat Fitnesi
- Yoldan Çıkarıcı Fitneler
- Nimet veya Külfetle Deneme
- 8- Cehalet Artar
- 1- Fitnede Sabır
- 2- Sahabeler Fitneye Katılmadı
- B- Şeytana Nisbetle Fitne
- Fitne ile Sapma
- Sabır ve Sebat Fitnesi
- 9- Şaşkınlık
- 2- Fitnecileri Yalnız Bırakmak
- Cemel Vakası
- C- İnsanlara Nisbetle Fitne
- İmtihan Olarak Fitne
- Şeytana Nisbetle Fitne
- 10- Din-Sultan Ayrılığı
- 3- Uzlet
- Fitneye Karışan Sahabeler
- 1- Münafıkların Fitnesi
- Fitneye Düşürme Gayreti
- İnsanlara Nisbetle Fitne
- 11- Din Lafta Kalır
- * Eve Çekilmek
- 3- Ashab'ın Katıldıgı Fitneler Üzerine Birkaç Mütalaa
- 2- İnkârcıların Fitnesi
- Fitne Çıkartmak ve Kuran'daki Karşılığı
- Kur'an'da Fitne Sayılan Davranışlar
- 12- Dinin Tatbikatı Zorlaşır
- * Dağa Çekilmek
- Sahabelerde Ölçü
- C- Fitne Sayılan Davranışlar a- Diní Açıdan 1- Küfür-Şirk;
- Müminlerin Çekişmesi Fitneye Sebep Olur
- Hadis-i Şeriflerde Fitne Kavramı
- 13- İrtidat Artar
- * Terk-i Diyar Etmek
- Sahabeler Arasındaki Muharebelerin Mahiyeti Ve Hikmeti
- 2- Allah'ın Hükümlerinden Yüz Çevirme
- Fitne Unsurları
- Fitnenin Ortaya Çıkışı ve Zararları
- 14- Zenginlik Artar
- İnziva Ve Uzletin Fazileti