4
4- Felsefî Düşüncede Günah:
Mutluluk ve haz ahlâkından
ibâret olan Antik ahlâk anlayışı, hıristiyan günah fikrine benzer bir fikir
sunmuyorsa da, bu devrede istiğfâr ve tevbe kelimelerinin kullanılmış olması,
Tanrı ile bozuşma anlamına gelen bir günah düşüncesinin varlığını îmâ eder.
Felsefe tarihçisi Brochard, Antik moral değerleri arasında günah fikrinin ve
ödev kavramının olmadığını söylerken, özellikle monoteist (tek tanrılı) dinlerde
engin boyutlarına ulaşan günah kavramının, zengin yorumlarına rastlayamamak
normal karşılanacaktır.
Günahı bir bilgi problemi
olarak ele alan Sokrates ile karşılaşıyoruz. Bilgi insanı fazilete
götürürken, bilgisizlik de günaha ve sefihliğe götürür. Buna göre günahın
kaynağı cehâlettir, bilgisizliktir. Demek ki, hiç kimse bilerek ve isteyerek
günah işlemez. Sokrat'ın bu yaklaşımında, günaha düşmemek için gereken çözüm de
gizlidir: Bilgili kılma, eğitme... Çünkü iyinin öğretilecek gerçek bilgisi,
zorunlu olarak peşinden iyi davranışı da getirir. Bu tezinde Sokrat, duyusal
istekler üzerinde akıl ile bir egemenlik kurmak gerektiğini ileri sürmüştür.
İdeler nazariyesi ile, görünen
olaylar ve olguları özcü bir mihraka yerleştiren ve böylece idealist felsefenin
en güçlü temsilciliğini yapan Eflatun ise, günahla ilgili olarak, "zulmü
kötülüklerin en büyüğü ve kötülüğün kesin cezalandırılmasını da iyiliğin
yanılmaz mükâfâtı" olarak değerlendirir.
Ünlü mantıkçı ve filozof
Aristo'nun ahlâk anlayışında ise, alışılmış mânâda bir günah fikrine
rastlanmamaktadır. Aksine bu filozofun felsefesinde günah bir beceriksizlik ve
hata mânâsını yansıtırken, ilâhî düzeni ihlâl ve dolayısıyla Tanrıya saldırı
anlamındaki günah telâkkîsinden oldukça uzaktır.
İngiliz filozof ve
matematikçisi Bertrand Russell (1872-1970), günah kavramını,
davranışların konusu yapmayan ve özellikle günahın kaynağı olarak ulûhiyet
makamını inkâr edenlerden biridir. Günah kavramının doğuşunu, kanun yapıcılar
tarafından Tanrının hoşuna gitmeyen şeyler olarak düşünülen, hal ve
hareketlerden çıkaran Russell, günah duygusunu, günah anlayışını her türlü
kötülüğün kaynağı olarak görür: Çoğu çocuğa ve gence hâkim olan ve çoğunlukla
ileri yaşlara kadar süren günah duygusu, hiçbir şeye yaramayan bir sefâlet ve
sapıklık kaynağıdır." (Bertrand Russell, Neden Hıristiyan Değilim, Varlık Y. s.
179). Esasında bu gibi duygular hayat çabası esnâsında gelişmiş olup Tanrısal
kaynaklı değildir. Egemen ve güçlü sınıfın uydurmuş olduğu kavramlardır. Şayet
resmi yapanlar aslanlar olsaydı, aslan tutan avcılar değil de, avcı yakalayan
aslanların resmi olacaktı." (A.g.e. s. 111)
GÜNAH
- GÜNAH..
- Büyük Günah İşlemenin Neticesi
- c- Allah'ı Unutma
- Âdem'in Günahının Tüm İnsanlığa Dünyadaki Cezâsı
- g- Günahlar, Mü'minin Şeytana Karşı Direncini Zayıflatır
- b- Hukukî Yönden
- Sağır (Küçük Günâhlar)
- Kebâirin Özellikleri
- d- Allah'ı, Peygamber'i ve Allah Yolunda Cihadı İkinci Dereceye Koyma
- Aslî Günahtan Kurtulma Yolları a- Fedâ (Fidâ)
- h- Günahlar, Musîbetlerin Sebebidir
- B- Âhirette Cezâlandırma
- Günah ve İsyanın Sonuçları
- Küçük Günahlar
- e- Nifak (İnançta İkiyüzlülük)
- b- Vaftiz
- i- Musîbetlerin Tümünün Sebebi, Günah ve İsyan Değildir
- 1- Ahlâkî (Psikolojik) Cezalar a- Selbî Ahlâkî Cezalar (Mahrûmiyet Yönüyle Cezalar)
- Günah; Anlam ve Mâhiyeti Günah Kelimesinin Anlamı
- Lemem
- f- Allah'ın İndirdiğiyle Hükmetmemek
- c- Günah İtirafı ve Günah Çıkarma
- Fert ve Cemaatin/Toplumun Gördüğü Musîbetlerin Doğru Değerlendirilmesi
- b- İcâbî Ahlâkî Cezalar (Psikolojik Yaptırımları Olan Cezalar)
- Günah Kavramıyla İlgili Kur'ân-ı Kerim'deki Kelimeler
- Günahların Çeşitleri
- g- Şeytanın Allah'ın Emrinden Çıkışı
- 2- Yahûdilikte Günah Anlayışı
- 1- Musîbetlerin Sebeplerini Bilmek
- 2- Fizik Cezalar
- a- Cünâh.
- Muhâtaba Göre Günahlar
- 2- Dinî Emir ve Yasaklarda Gevşeklik ve İhmal
- 3- Semâvî Olmayan (Bâtıl) Dinlerde Günah
- 2- Kendinden Başkasını Ayıplamamak
- Günahtan Kurtulma Yolları a- Dünyada Kurtulma Yolları
- b- İsm..
- 1- Allah'a Karşı Günah
- a- Yalan Haber Yaymak ve Yalancı Şahitlik
- 4- Felsefî Düşüncede Günah
- Kendimizi Kınamanın Faydası
- b- Âhirette Kurtulma Yolları
- c- Zenb.
- 2- İnsanlara Karşı Günah
- b- Allah Adı Anılmadan Kesilen Hayvanların Etini Yemek
- Existencializme.
- 3- Musîbetlere Karşı Nefsi Korumak
- Konu ile İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- d- Vizr
- 3- İnsanın Kendisine Karşı Günahı
- c- Zulüm
- Peygamberlerin Günahsızlığı; İsmet
- 4- Musîbetleri Bertaraf Ederken Sabra Yapışmak
- e- Habîs.
- Günahın Zıddı; Sevap.
- d- Servetiyle Şımarma
- Günah Duygusu
- Musîbetleri Def Etmek Sabra Aykırı Değildir
- f- Şikak.
- Karşılık Olarak Sevap
- e- Livâta (Homoseksüellik)
- Günahlar ve Günahkârlarla İlgili Sünnetullah/Allah'ın Değişmez Yasaları a- Kim Günah ve Kötülük Yaparsa Cezâsını Bulur
- Günahın Cezâsı ve Günahtan Kurtulma.
- Günah Olayı
- Mükâfat Olarak Sevap
- f- Çirkin Söz (Sebb)
- b- Kötülüğün Cezâsı Kötülüktür; Bir Günah İşleyen Sadece Onun Kadar Cezâlanır
- A- Dünyada Cezalandırma 1- Günahkâr Kavimlerin Cezalandırılması
- Kur'ân-ı Kerim'de Günah Kavramı
- Günahkârlık; Fısk.
- Hıristiyanlıkta ve Diğer Dinlerde Günah Anlayışı 1- Hıristiyanlık Günah Anlayışı Aslî Günah
- c- Kötülüğe/Günaha Rızâ Göstermek Toplumun Genelinin Cezâsını Gerektiren Bir Günahtır
- Cezalandırma Zamanları
- Hadis-i Şeriflerde Günah Kavramı
- 1- İnançla İlgili Fısk.
- Esas Suçlu Kadındır
- d- Umûmî Cezânın Sebebi
- Cezalandırmaları Nakletmenin Hikmeti
- Büyük Günahlar Kebâir
- a- Allah'a İnançsızlık
- Mutlu Günah
- e- Günahlar, Sahibini Helâke Sürükler
- 2- Mü'minlerin Günah Davranışlarına Yönelik Cezalar
- Büyük Günahların Belirtileri
- b- Allah'ın Ayetlerini Yalanlama
- Ölümün Sebebi de Aslî Günahtır
- f- Kuvvetli de Olsa Toplum, Günahı Sebebiyle Yok Olur
- a- Ahlâkî Yönden