Fecir

Tıraş Olmak Veya Saçları Kısaltmak



Tıraş Olmak
Veya Saçları Kısaltmak (Halk Veya Taksîr): 

 

Mina'da taşları attıktan sonra, kıran veya
temettû haccı yapanın kurban kesmesi, daha sonra da Mekke hareminde ve bayramın
ilk üç gününden birinde saçlarını tıraş etmesi veya kısaltması vâciptir.
Kadınlar saçlarının ucundan biraz keserler. Böylece ihramdan çıkmış olurlar.
Kur'an'da şöyle buyrulur:

"Sonra kirlerini gidersinler."
(Hacc: 22/29).

İbn Ömer, âyetteki "tefes"in; saçları tıraş
etmek ve ihramı çıkarıp elbiseleri giymek anlamına geldiğini söyler. Enes
(r.a.)'den şöyle dediği nakledilir: Rasûlullah (s.a.s.), Mina'ya geldi,
cemrelere vardı, onları taşladı. Sonra Mina'da kaldığı yere gitti ve kurban
kesti. Sonra berbere başının sağ ve sol yanlarını göstererek, saçlarını almasını
söyledi.[1]

Umreye niyet eden tavaf ve sa'ydan sonra tıraş
olur ve ihramdan çıkar, dolayısıyla da umreyi tamamlanmış olur. Hacca niyet
edenler ise tavaf etmek, Arafat ve Müzdelife'de vakfeye durduktan sonra, Kurban
bayramının birinci günü, büyük şeytan taşlanır sonra da, haccı ifrad yapanlar,
tıraş olurlar ve ihramdan çıkabilirler. Haccı temettü ve haccı kırana niyet
edenler ise; Kurban bayramının birinci günü, büyük şeytanı taşlayıp, vacip olan
kurbanı kestikten sonra ancak tıraş olur ve ihramdan çıkabilirler. Bu şekildeki
bir hacca niyet edenler, kurban kesmeden tıraş olamazlar ve ihramdan da
çıkamazlar.

Tıraş olmak haccın vaciplerindendir. Cumhur; her
hangi bir sebepten dolayı da olsa, tıraşı terk etmek caiz değildir demişlerdir.
Kur'an-ı Kerim'de "...Sonra tefeslerini yerine getirsinler..."[2]
buyurmaktadır. Buradaki tefeslerinden maksat tıraştır denilmiştir.[3]



Enes (r.a.)'tan rivayetle bir hadisi şerifte "Resulullah
(s.a.s.) Mina'ya geldi, gidip cemreyi attı,
sonra Mina'daki evine gelip burada kurban kesti. Daha sonra berbere saçımı al
diyerek, önce sağ yanına sonra soluna işaret etti. Daha sonra onu insanlara
veremeye başladı." diye
nakledilmiştir.[4]



Başka bir rivayette ise İbn Ömer diyor ki



"Resulullah (s.a.s.) şöyle dua etti:

"Allah'ım tıraş olanları mağfiret eyle"
dediler ki,

"Ya saçını kısaltanlar?"

"Saçlarını kısaltanlara da"
buyurdu.[5]
Allah'ım tıraş edenleri mağfiret eyle. Allah'ım! Saçlarını kısaltanları
rahmetinle bağışla. Bu meşairi yaşayıp tıraş olmaya gelenleri kestikleri saç
miktarınca onların günahlarını bağışla"

Tıraş haccın menasiklerinden olup vaciptir.
Tıraş olmayı terk edenler ise, ceza olarak kurban keserler.

Şafiilere göre, saç kesmek hac ve umrenin
rükünlerindendir. Erkekler için saçları tıraş etmek, kısaltmaktan daha
faziletlidir.

Tıraşın yeri haremdir, zamanı ise; Kurban
bayramı günleridir. Saçları tıraş eden veya kısaltan kişi ihramdan çıkar. Ona
kadınların dışında ihramlıyken yapamadıkları her şey helal olur. Bir hadisi
şerifte ise, Hz. Peygamber efendimiz şöyle buyurmaktadır:

"Cemreyi attığınızda kadınların dışında her şey
size helal olur."[6]

Kesilmesi vacip olan miktar, alimler arasında
ihtilaf olmuş bir husustur. Hanefilere göre dörtte birden az olursa bu caiz
olmaz demişlerdir.

Şafiilere ise; saçları kesmenin veya kısaltmanın
en az ölçüsü, üç tel saçtır demişlerdir. Çünkü ayeti kerime de, Cenab-ı Hak
şöyle buyurmaktadır: "...başlarınızı tıraş etmiş olarak.." Bu ayetin
anlamı, başınızdaki saçlarınızdan bir miktarı denilerek, bu miktarın ölçüsü ve
ne kadar olması gerektiği husus belirtilmemiştir.[7] 



 

 



[1]
Şevkânî, a.g.e. V/68; Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.



[2]
Hacc, 22/29



[3]
Kurtubi, Ahkam, XII/49



[4]
Buhari, Sahih, Vüdu, 33; Müslim, Sahih, Hac,
223, Ebu Davud, Sünen, no: 1981



[5]
Buhari, Sahih, Menasik; 127, Müslim, Sahih,
Kitabu'l-Hac, 316



[6]
Ebu Davud, Sünen, Hadis no: 1999;




[7]
Mehmet Peker, Hacc Nedir?