Fecir | Konular | Kitaplar

HALİFE-HİLÂFET.. Halife Kelimesinin Anlamı ve Mâhiyeti

HALİFE

HALİFE-HİLÂFET

Halife Kelimesinin Anlamı ve Mâhiyeti

Halife kelimesi, h-l-f (halefe)
kökünden türemiştir. Halefe, geride kaldı, sonradan geldi anlamındadır. Halife,
selefin yerini alan, sonradan gelen (nesil), istihlâf edilen, birinin yerine
bırakılan demektir. Aynı zamanda bu kelimenin kapsamı içinde vekâlet ve
yöneticilik de vardır. Hilâfet, halife olmak, halifelik, reislik, başkanlık,
birinin yerine geçmek, onun adına iş yapmak ve onu temsil etmek anlamına gelir.
Istılahta ise; "Hz. Peygamber (s.a.s.)'den sonra, Ona halef olarak mü'minlere
emîr olmak" şeklinde tarif edilmiştir. Bey'at sonucu mü'minler adına tasarruf
yetkisine sahip olan ve ahkâmın tatbikini sağlayan kimseye halife denir.[1]

Halife'nin
çoğulu halâif ve hulefâ'dır. İstihlâf ise, birini halife (temsilci/ardçı) kılmak
anlamındadır. H-l-f (halefe) kökünden türeyen kelimeler Kur'an'da çokça (127
yerde) geçer. Ama konumuzla direkt ilgili olarak halife kelimesi
Kur'an'da 2 yerde (2/Bakara, 30 ve 38/Sâd, 26), halife'nin çoğulu halâif
4 yerde (6/En'âm, 165; 10/Yûnus, 14, 73; 35/Fâtır, 39), Hulefâ kelimesi
de 3 yerde (7/A'râf, 69, 74; 27/Neml, 62) geçer. İstihlâf kelimesi ise
Kur'an'da 4 ayette (6/En'âm, 133; 7/A'râf, 129; 11/Hûd, 57; 24/Nûr, 55)
zikredilir. Yine konuyla dolaylı ilgili half kelimesinin de 2 ayette (7/A'râf,
169; 19/Meryem, 59) geçtiği görülmektedir.[2]



[1]
Râgıp el-İsfehânî, el-Müfredât, s. 105-106

[2]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi: 406. Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.