Fecir

İlân müddeti dolduktan sonra sahibi gelmeyen lukatalarda yapılacak
muâmeleler



 
İlân müddeti
dolduktan sonra sahibi gelmeyen lukatalarda yapılacak muâmeleler:
 
1. Sahibi adına
korunması: İlân müddeti dolduktan
sonra multakit lukatayı korumaya devam edebilir. Ölümünden sonrada varislere
paylaşmamaları ve hıfzetmeleri için vasiyette bulunur (İbnü'l-Hümâm, a.g.e., VI,
123).
2. Beytü'l-Mâla
konulması: Burada lukataların
korunacağı bir bölümün bulunması şer'î hükümlerin bir gereğidir. Sahibi
geldiğinde lukatayı oradan alır (Ali Haydar, a.g.e., II, 431; Şevkânî, V, 343).
3. Hâkime teslim etme:
Hâkim lukatayı koruyabileceği gibi
borç verilebilecek bir cinsten ise multakite veya başkasına borç verebilir (İbn
Nüceym, a.g.e., V, 125).
4. Satılması:
Hâkim veya multakit lukatayı satıp parasını
muhâfaza edebilir. Hâkim, lukatayı ilân müddeti dolmadan satabilir ve mal
sahibinin hâkimin yaptığı satış akdini feshetme hakkı yoktur (İbn Nüceym,
a.g.e., V, 128; Ali Haydar, II, 431).
5. Sadaka olarak
verilmesi: Multakit, fakir ise
lukatayı kendisi kullanabileceği gibi, bir başka fakire de sadaka olarak
verebilir. Hanefîlere göre, multakit zengin ise lukatayı kullanamaz ve bir başka
zengine tasadduk edemez. İmam Şafiî ve Ahmed b. Hanbel'e göre ise verebilir (İbn
Rüş d, a.g.e., II, 256; Kâsânî, a.g.e., VI, 202; İbnü'l-Hümâm, VI,131-132;
Şirbînî, a.g.e., II, 415; İbn Kudâme, V, 700; Hayreddin Karaman, Mukayeseli
İslâm Hukuku, İstanbul 1987, III, 57).
Burada şuna işaret etmekte
fayda vardır: Lukatanın ilân müddeti içinde sahibinin gelmemesinden dolayı
yapılan tasarruflar mal sahibinin hakkını asla zâyî  etmez. Her ne zaman gelirse
gelsin ve hangi değerde olursa olsun mal sahibi geldiğinde malını alabilir.
İtlaf veya elden çıkması durumunda malını ödettirme hakkına sahiptir. Çünkü
hakların iptali sözkonusu değildir (Mergınânî, el-Hidâye, el-Mektebetü'l-İslâmiyye
ts., II,176; Şafiî, a.g.e., II, 288; İbn Kudâme, a.g.e., V, 700).