Fecir | Konular | Kitaplar

Haraç

Haraç

Haraç


Haraç: Arapça harâc kelimesinden geçmiştir. Bir
yerden ya da bir kimseden zor kullanılarak alınan ya da zor karşısında verilen
paraya haraç denilir. Haraç almak: Zorla para almak demektir. Haraç yemek: Bir
yerden, ya da kimseden zorla para almak, başkasının sırtından geçinmek anlamında
kullanılır. Bir kimseyi haraca bağlamak: Bir kimseyi belirli zamanlarda belirli
miktarda para vermeye zorlayarak bunu kabul ettirmek anlamında deyimdir. Haraca
kesmek: Birinden zorla para almak veya menfaat temin etmek, zulmetmek anlamında
kullanılır. Haraç mezat satmak: Açık arttırma yoluyla bir şeyi satmak demektir.

Haraç, özellikle büyük şehirlerde eğlence
yerleri işletmecileri ve bazı riskli iş yapan yerleri korumak adına organize suç
örgütleri, yani çeteler/mafya tarafından haraca kesilir. Bazı yeraltı
örgütlerinin kabadayılıkla, eğlence yeri ve riskli iş dışında normal iş yapan
esnaftan, özellikle zenginlerden haraç aldıkları da olur. Film ve dizilerdeki
kahramanların da gençleri kabadayılığa özendirmesiyle bu tür işlere soyunanlar
giderek artmaktadır. Bu örgütler, haraç alacakları bölgeleri kendi aralarında
belirlerler. Bir çetenin haraç istediği semtten başka çete haraç isteyemez. Bu
kural bozulunca, aralarında ciddi hesaplaşmalar, kavga, yaralama ve ölümler
olur. Kolay para kazanmanın yolu olarak seçilen haraççılık bir hırsızlık, soygun
türüdür. Hırsızlıktan farkı, "başkasının malını gizlice çalma"ya hırsızlık
denilirken, haraç gizlice değil, tehditle ya da güç kullanılarak muhâtabın gözü
korkutularak zorla alınan gasbdır. Bazı resmî kurumların verecekleri bazı
hizmetler karşılığında "harç" adı altında vatandaşlardan zorunlu olarak
aldıkları belirli paralara halk, telaffuz yakınlığından ve paranın fazla ve âdil
olmadığından haraç diye söz eder.

Aslında harac İslâmî literatürde farklı ve
olumlu bir anlam taşır. Harâc: İslâm hukukunda müslüman olmayan halktan alınan
vergiye denir. Cizye, İslâm'ı kabul edenlerden alınmadığı halde, harâc arâzisine
sahip olan kimse İslâm'ı kabul etse bile, yine bu vergiyi öder. "Harâc arâzi"
İslâm devleti tarafından kuvvet kullanılarak fethedilen arâzîdir. Bu arâzîde
eski sahipleri kalabilir ve bunlardan belli bir vergi alınır.