Allah
Allah'a İbâdet:
Kur'an'da 82 âyette "Allah'a ibâdet" ten söz
edilmiştir. İnsan, Allah'a ibâdet için yaratılmıştır.[1]
Bütün nebi ve rasuller, insanları Allah'a ibâdet etmeye dâvet ettikleri gibi[2],
kendileri de O'na ibâdet etmişlerdir.[3]
Kur'an'da hem "ey insanlar" hitabıyla,[4]
hem de "ey mü'minler" hitabıyla[5]
Allah'a ibâdet etmek emredilmiş ve ibâdetin ihlâsla,[6]
hiçbir şeyi ortak koşmadan yalnız Allah'a yapılması istenmiştir.[7]
Allah'a ibâdetten bahseden âyetlerdeki ibâdet kavramı, genel olarak tevhid,
itaat, duâ, Allah'ı bilmek, O'na boyun eğmek, iman etmek ve sâlih amel işlemek
anlamlarını ifade eder.
Kur'an'da ibâdet kavramı, Allah'ın varlığını ve
birliğini ikrar etmek, nebi ve rasullerine ve onlarla gönderdiği ilâhî vahye
iman etmek, O'na boyun eğerek itaat etmek, İslâm'ın helâl ve haram, emir ve
yasak bütün hükümlerini tatbik etmek, Allah'ın râzı olduğu şeyleri yapmak ve
hükmüne râzı olmak, nimetlere şükretmek, musibetlere sabretmek, insanların
haklarına riâyet edip onlara şefkat ve merhamet etmek anlamlarını ifade eder.
Buna göre Kur'an'da ibâdet kavramı; iman, ahlâk,
namaz, oruç, hac, zekât, cihad, evlenme, boşanma, helâl-haram, miras, ticaret,
ahde vefa, yemin, keffâret, ukubat... kısaca Kur'an'ın başından sonuna kadar
bütün hükümlerini uygulamayı, emir ve yasaklarına riâyeti, sınırlarını korumayı
içine alır.
Fıkıh Usûlü kitaplarında Kur'an hükümlerinin
itikad, ibadet, ahlâk, muâmelât, ukubat şeklinde kısımlara ayrılması, anlatımı
kolaylaştırmak içindir. Yoksa, ahlâkî ve amelî hükümler, "ibâdet" kavramının
manalarından tamamen ayrı demek değildir. Çünkü Kur'an'ın amelî ve ahlakî bütün
hükümlerini uygulamak, Allah'a kulluk etmektir. Bu itibarla Kur'an hükümlerinin
hepsi "ibâdet" kavramına dahildir. Uygulama itibarıyla ibâdetleri dört kısma
ayırabiliriz:
1)
İman, ihlâs, niyet, tefekkür, mârifet, sabır, takvâ, havf ve recâ gibi kalbî/bâtınî
ibâdetler.
2)
Namaz, oruç, zikir, tesbih, tehlil, tekbir, tahmid, duâ, insanlara iyi muâmele,
ana-babaya iyilik, sıla-i rahim gibi vücut organlarıyla yapılan ibâdetler.
3)
Zekât, sadaka, fakirlere ve yakınlara yardım, Allah yolunda infak gibi mal ve
servetle yapılan ibâdetler.
4)
Hacca gitmek, malı ve canı ile Allah yolunda cihad etmek gibi hem mal, hem de
bedenle yapılan ibâdetler.
Allah'ın yapılmasını istediği şeyleri yapmak da,
yasakladığı şeylerden kaçınmak da Allah'a kulluk etmektir, ibâdettir. Çünkü
ibâdetin temel anlamı, Allah'a boyun eğerek itaat etmektir. İtaat da iki şekilde
olur: Emirlere uymak ve yasaklardan kaçınmak.
[8]
[1]
51/56.
[2] 2/83;
3/64; 5/72...
[3]
13/36; 21/73; 39/11, 14.
[4]
2/21.
[5]
22/77.
[6]
98/5.
[7]
4/36.
[8]
Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.
İbadet
- İBÂDET.. İbadet Nedir?.
- a) Allah'tan Yardım Dilemek
- d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak
- b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül
- İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır
- Kur'an'da İbâdet
- b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım İstemek
- 5) Kurban Kesmek
- c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül Etmek
- Allah'a İbâdet
- İbadetin Kur'an'daki Anlamları
- c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım İtemek
- Zebh Çeşitleri
- d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda, Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi
- Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir
- İbâdetle ilgili Bazı Âyetler
- d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında Yardım İstemek
- a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim
- 10) İnâbe (Allah'a Yönelmek)
- Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?.
- İbadet Kimin Hakkıdır?.
- e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri Sürerek Yardım İstemek
- b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla Yapılan Kesim
- Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet
- Allah'tan Başkasına İbâdet
- İbadetin Dereceleri
- 3) İstiğase (Medet Beklemek)
- c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak
- b) Şer'i Teslimiyet
- Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
- İnsanın Yaratılış Gayesi
- İstiğase Çeşitleri
- 6) Adak Adamak
- 11) Sevgi
- Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı
- Rasullerin Gönderiliş Gayesi
- a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek)
- 7) Havf (Korkmak)
- 12) Haşyet (Titreyerek Korkmak)
- İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek
- Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki Hakları
- b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı Kimselerden İmdat İstemek
- Havf Çeşitleri
- 13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)
- Tâğuta İbâdet
- İbadet Çeşitleri
- c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren Kimselerden İmdat İstemek
- a) Tabiî Korku
- 14) Rüku ve Secde
- Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet
- 1) Dua
- d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek
- b) İbadet Şeklindeki Korku
- 15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak)
- Şeytana İbâdet
- Dua Çeşitleri
- 4) İstiâze (Sığınmak)
- c) Gizli Korku
- 16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak
- Cinlere İbâdet
- a) İbadet Duası
- İstiaze Çeşitleri
- 8) Recâ (Umutvar Olmak)
- 17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- b) Dilek Duası
- a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak
- 9) Tevekkül Etmek
- 18) Tavaf Etmek
- 2) İstiâne (Yardım Dilemek)
- b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak
- Tevekkül Çeşitleri
- İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir
- İstiane Çeşitleri
- c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze
- a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek
- İbâdet, Fıtrattır