Fecir

Liânın Şartları




Liânın Şartları



 

Lianın şartları üçtür:

1. Eşler arasında evliliğin devam etmekte olması
gerekir. Eşlerin daha önce cinsel temasta bulunmamış olması hükmü değiştirmez.
Evli olmayanlar arasında veya yabancı bir kadına zina isnadında bulunulması
halinde mulâane yoluna gidilemez. Bir erkek, yabancı bir kadına zina isnadında
bulunduktan sonra onunla evlense, kendisine yalnız kazif cezası gerekir, Liân
uygulanmaz.

2. Nikâh akdinin sahih olması gerekir. Meselâ,
şahitsiz evlenen ve bu sebeple nikâhı fasit olan eşe mulâane uygulanmaz.

3. Kocanın şahitlik yapma ehliyetine sahip
olması. Bu durum; eşlerin akıl, bâliğ ve müslüman olmasını ve kazif suçundan
dolayı had cezasına çarptırılmamış bulunmasını gerektirir. Eşlerin âmâ veya
fâsık olması sonucu etkilemez (el-Kâsânî, a.g.e., III, 24; İbnü'l-Hümâm, a.g.e,
III, 259; el-Meydânî, a.g.e., III, 75,78; İbn Âbidîn, Reddül-Muhtâr, Mısır,
t.y., II, 805 vd.).

Çocuğun nesebini reddedebilmek için bazı
şartların bulunması gerekir:

1. Hâkimin eşler arasında tefrika (ayrılık)
kararı vermesi. Çünkü ayrılığa hüküm verilmeden önce, nesebi red gerekmez.



2. Nesebin, Ebû Hanîfe'ye göre, en geç bir hafta
içinde, Ebû Yusuf ve Muhammed'e göre nifas müddeti içinde reddedilmesi gerekir.
Çoğunluğa göre, neseb reddinin en kısa sürede (fevrî) yapılması gereklidir.



3. Nesebin kabulü anlamına gelen bir işlemin
yapılmaması gerekir.

4. Tefrik sırasında çocuğun hayatta olması
şarttır (el-Kâsânî, a.g.e, III, 246-248; el-Meydânî, a.g.e; III, 79; İbn Âbidîn,
a.g.e, II, 811).

Mulâane sırasında yeminden kaçınma veya liândan
dönme halinde; Hanefîlere göre liândan kaçınan koca ise, yemin edinceye veya
yalan söylediğini itiraf edinceye kadar hapsedilir. Hapis cezasının bir yarar
sağlamayacağı belli olursa, kazif cezası uygulanır. Yeminden kaçınan kadınsa,
mulâane yapması ve kocasını tasdik etmesi için hapsedilir. Kocasını doğrularsa
serbest bırakılır. "Yemin etmesi, kadından azâbı kaldırır" (24/Nûr, 8)
âyetinde belirtildiği gibi Hanefiler dışındaki çoğunluk İslâm hukukçularına
göre, liândan kaçınanlara zinâ cezâsı uygulanır. Çünkü liân, zina cezasının
yerine geçmiştir.

Koca, hâkim önünde yapılan liân işleminden
sonra, yemininden dönerse kendisine kazif cezası verilir (el-Kâsânî, a.g.e., III,
238; el-Meydânî, a.g.e., II, 808; İbn Âbidin a.g.e., II, 808).