Fecir

İhtilâflara Yaklaşım



İhtilâflara Yaklaşım

 

İnsanların olduğu her yerde,
kesinlikle ihtilâflar da olacaktır. İnsanları doğru tanıyıp insanların farklı ve
tartışmacı yaratıklar olduğunu dikkate aldığımız zaman, bu durumu belli bir
ölçüye kadar normal karşılamamız gerekir. Birçok konuda birbirinden farklı
yönelişlere, farklı değer ölçülerine sahip olan insanlar, elbette ki ihtilâflara
düşecekler ve bu ihtilâflar çerçevesinde tartışacaklardır. Bu yüzden, insanlar
yaşadığı sürece, yeryüzünde bu ihtilâfların kökünü kazıyabilmek, bu ihtilâfları
ortadan kaldırabilmek mümkün olmayacaktır. İnsanları ortadan kaldırmadan
ihtilâfları ortadan kaldıramayacağımız gerçeğini dikkate aldığımız zaman,
ihtilâfların kökünü kazımak gibi ütopik bir hedefe değil; ihtilâflara bilinçli
yaklaşmak gibi reel bir hedefe yönelmemiz gerektiğini anlayabiliriz. Çünkü
insanlar arasında vuku bulan tüm ihtilâflar, başlangıç itibarıyla meyvesi
belirsiz tohumlar gibidir. Bu ihtilâf tohumlarının meyvesini belirleyen en
önemli unsur ise, ihtilâfların keyfiyetinden ziyade; insanların bu ihtilâflara
yaklaşım ve yorumlama biçimidir. İhtilâf ahlâkıdır, ihtilâflarla imtihan
olunduğu bilincini kuşanmaktır.  

Meselâ maddî konulardaki bir ihtilâf,
bazen insanların cömertliğine, sadakada bulunmalarına ve bazı haklarından
vazgeçerek daha olgun bir kimliğe ulaşmalarına sebep olurken; bu insanların
birbirlerini dinlemelerine, birbirlerini daha iyi anlamalarına, fikirlerinin
olumlu yönde değişmesine ve gelişmesine katkıda bulunurken; bazen de insanların
mücâdelesine, birbirlerini tahkir ve hatta tekfir etmelerine neden olmaktadır.
Oysa birbirlerinden farklı neticelere sebep olan bu ihtilâflar, çoğu zaman
birbirine benzer olan aynı ihtilâflardır. İhtilâflar aynıdır ama, bu ihtilâflara
insanların yaklaşımları farklıdır ve bu farklı yaklaşımlar, farklı neticelere
sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla ihtilâf konusunda en önemli mesele,
ihtilâflara yaklaşımdır. Çünkü herhangi bir ihtilâfın müsbet veya menfî
sonuçlara sebep olması, genellikle bu gibi ihtilâflara yaklaşımla ilgili bir
meseledir.

Hepimizin bildiği gibi, müslümanların
ayrılmasına, dağınık ve birbirinden kopuk yaşayışına, birbirlerine düşmesine
neden olan birçok fitne ve fesadın kökeninde, küçük veya büyük bazı ihtilâflar
bulunmaktadır. Dolayısıyla bu fitne ve fesadın ortadan kalkabilmesi, sözkonusu
ihtilâflara Kur'anî bir bilinç ve rahmete dayanan ahlâkla yaklaşabilmemize
bağlıdır.

Tüm ihtilâflarımızın yegâne çözüm
kaynağı olan Kur'ân-ı Kerim, ihtilâf meselesiyle ilgili olarak müslümanlara üç
genel yaklaşım vermektedir. Bunlardan birisi makul karşılamak, diğeri ısrar ve
azimle çözümlemeye çalışmak, bir diğeri de Allah'a bırakmaktır. Şimdi bu üç
yaklaşımda esas alınan ihtilâfları kısaca değerlendirelim: