İmâmet
İmâmet-i Kübrâ
İslâmî topluluğun dinî ve
siyasî liderliğine imâmet-i kübrâ denilir. Bu anlamda "hilâfet" kavramı
kullanıldığı gibi, başlangıçtan itibaren ve özellikle şiî müslümanların bu
kavram yerine "imâmet"i kullanmasından sonra "imâmet" kelimesi de kullanılmaya
başlanmıştır. Aynı zamanda bu makama, namaz kıldırma vazifesi demek olan
imamlıktan (imâmet-i suğrâ/küçük imâmet) ayırdetmek için "İmâmet-i kübrâ" da
denilmiştir. Biz burada çeşitli İslâm fırkalarının imam anlayışını anlatmaktan
ziyade Ehl-i Sünnet'in bu konudaki görüşlerini özetlemekle yetineceğiz
Şiî müslümanların dışında ve
özellikle ehl-i sünnete göre imâmet-i kübrâ, itikadı ilgilendiren bir konu
değildir. Sadece kulların fiillerine ait muâmelâtla ilgili meselelerdendir.
Rasûlullah'ın (s.a.v.) vefatını müteâkip ashâbın imam/halîfe seçtikleri ve İslâm
ümmetinin imamsız bir zamanının geçmesine rızâ göstermedikleri tevâtüren
sâbittir. Nitekim Hz. Ebûbekir, meşhur ilk hutbesinde buna işaret ederek diyordu
ki; "Haberiniz olsun ki, Muhammed (s.a.s.) vefat etmiştir ve bu dini ayakta
tutacak bir reise (imâmet-i kübrâya) mutlaka ihtiyaç vardır." Muhtemel bir
zararın defedilmesi ve ümmetin çeşitli maslahatı bakımından da imam/halîfe
seçilmesinin vâcip olduğunda icmâ edilmiştir. Bu nedenle herkes Hz. Ebûbekir'in
sözünü yürekten kabul etmiştir.[1]
Taftazânî, şunları da
söylemektedir: "İmâmet-i kübrâ meselesi, itikadî esaslardan olmayıp fıkhı
ilgilendiren bir furu' meselesidir. Fıkıh kitaplarımızda zikredilmiştir ki;
millet için, dini yaşatacak, sünneti ayakta tutacak, mazlumları koruyacak ve
haklıyı haksızdan ayıracak bir başkana/imama mutlaka ihtiyaç vardır.[2]
İmamın seçimi ise; "ehl-i hall
ve'l-akd"in seçmesi ile olur. Diğer bir görüşe göre; daha evvelki imam
tarafından bir tavsiye ile beraber halkın ileri gelenlerinin bey'atından
ibârettir. Bu iki görüş arasında gerçekte büyük bir ayrılık yoktur. Bu ihtilâf,
ilk halîfelerin tesbit tarzından ileri gelmektedir.[3]
[1]
Taftazânî, Şerhu'l-Makasıd II/271. Avni İlhan, Mehdilik, s. 12.
[2]
Taftazânî, Şerhu'l-Makasıd II/27.
[3]
Ahmet Yaşar, Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/143-144.
İMAM
- İMAM... İmam; Anlam ve Mâhiyeti
- Zâlim ve Fâsık İmama Karşı Kıyam Hakkı
- İMAMET VE İTAAT MESELESİ
- B- Bulunması Temenni Edilen Ve Fakat Fiiliyatta Her Zaman Bulunmayan İdeal Şartlar
- İmama İtaatin Hududu
- Kur'ân-ı Kerim'de İmam Kavramı
- Cemaat/Teşkilât İmamlığı
- Dinimizde İtaate Verilen Ehemmiyet
- C- İhtilaflı Olan Ve Bâtıl Olan Şartlar
- Körü Körüne İtaat Yok
- Hadis-i Şeriflerde İmam Kavramı
- 1- Sağlam Bir İman ve İstikamet
- İtaat Edilecek Üç makam
- Kureyşî Olması Meselesi
- İmama Ne Zaman İsyan?.
- İmam-ı Muntazar
- 2- Zihnî Yetenek ve Kültür
- Ululemr
- İmamete En Liyakatli Olan Kim?.
- Makam Hususunda Nizâ
- İmâmet-i Kübrâ.
- 3- Sosyal Kabiliyet
- Ululemr Etrafında Birlik
- Liyakatsızın İmamlığı
- Azli Gerektiren Tabiî Haller
- İmamet-i Kübra'da Aranan Şartlar
- 4- İstişâre ve Adâlet
- Biat Şartı İtaat
- Zorba İmam
- Azledilen Tekrar Seçilemez
- 1- İlim
- 5- Kararlılık, Cesâret ve Metânet
- Hoşa Gitmese de İtaat
- Fasık, Zalim İmam
- Sebepsiz Azl Mümkün Mü?
- 2- Adâlet
- 6- Problem Çözmede Mârifet
- Allah İçin Beyat
- İyi İmam
- İstifa
- 3- İktidar ve Ehliyet
- 7- İletişim ve Hitâbet
- İmametle Alakalı Hükümler
- Selefin Hassasiyeti
- Neden İtaatte Israr Ediliyor?.
- 4- Bünyesinin Sağlam ve Ârızasız Olması
- 8- İktisat, Kanaat
- İmametin Târifi
- Fasık Emîre İtaatle Alakalı Bir Hâdise
- İmamın Tayin Ve Tesbiti
- 5- Kureyşli Olması
- 9- Hürmet ve Muhabbet
- Akidedeki Yeri
- Fasık Ve Zalim İmama İtaati Emreden Hadisin Tam Metni
- Biat Akdi Alenî Olmalıdır
- İmâmet Sisteminin Temel Özellikleri
- Namaz İmamlığı
- İmamın Varlığı Dinen Zarurîdir
- Asi İmama İsyan Eden
- İmam Tektir
- İmâmetin Önemi
- İmam Olmanın Şartları
- İmamın Varlığı Hikmeten (Aklen) Zarurîdir
- Dikkat
- Asker De Sultana İtaat Etmelidir
- İzinden Gidilen Önderler; Takvâ İmamları ve Küfür İmamları
- Kimler İmam Olabilir?.
- İmam Tayini Farz-ı Kifâyedir
- Facirin Dine Hizmeti
- Ümerâya Karşı Dikkatli Olunmalı
- İmam ve Ümmet Münâsebeti
- Halkın Yaptığı Camilerin Durumu
- İmamda Aranan Şartlar
- Münkeri Takbih
- Zâlim ve Fâsığın İmâmeti
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- A- Mutlaka Bulunması Gereken Şartlar
- Hürmetsizlik Etmemek