Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak:
Helâl kılmak da, haram kılmak da Allah'a ait
bir haktır. Hiç kimsenin, zühdünden, yani dünyaya rağbet etmemesinden dolayı,
nefsini kırmak için ve Allah'ın mubah kıldığı bir şeyi, lezzet verdiği için
haram kılması caiz değildir. Bir şey, helal ise, nefsimizin hoşuna gidecek
şekilde temiz ve lezzetli de olsa, ondan yararlanmak caiz olur. Çünkü İslam,
mubah oldukça lezzet veren şeylerden faydalanmayı kişiye yasaklamamıştır. Eğer o
şey, haram ise, ondan uzak durmak ve o nitelik onda oldukça onu kullanmamak
gerekir. Allah, haram kılmadığı bir zîneti, süsü veya temiz rızıkları haram
sayanları reddeder. "De ki: âAllah'ın, kulları için çıkardığı süsü ve güzel
rızıkları kim haram etti?' De ki: âO, dünya hayatında mü'minlerindir; kıyamet
günü de yalnız onlarındır.' İşte Biz, bilen bir topluluk için ayetleri böyle
açıklıyoruz." (7/A'râf, 32)
Müslümana düşen, helalinden ne bulduysa yemesi,
leziz olana kendini zorlamaması ve bunu âdet ve alışkanlık haline
getirmemesidir. Tiryakilik, alışkanlık yapan, onsuz yapamadığımız şeyler,
giderek helal olmaktan çıkan bir duruma gelebilir. Tiryakilik yapan gıdalardan
sakınmaya çalışmalıdır. Peygamberimiz, bulduğu zaman karnını helal yiyeceklerle
doyurur, ama yemede aşırıya, lüks ve israfa kaçmaz ve şükreder; bulamayınca da
sabrederdi. Eline geçtikçe tatlı yer, rastladıkça bal şerbeti içer, buldukça et
yerdi. Bunların hiç birini özellikle yapmadığı gibi; âdet ve alışkanlık da
edinmemişti.
[1]
"Size verdiğimiz rızkın temizlerinden yiyin. Ama
bu hususta taşkınlık etmeyin; sonra gazabım üzerinize iner. Kimin üstüne gazabım
inerse artık o, (ateşe) düşmüştür."
(20/Tâhâ, 81)
Hz. Peygamber'in sünneti, az yeme ve sofradan
doymadan kalkma konusunda ciddî tavsiyelerde bulunur. Fakat, bu konu, fıkıh
açısından, haram ve helâl hükümleriyle yanlış değerlendirilmemelidir. İslâm
fıkhı açısından hüküm şudur: Az yemek, sofradan doymadan kalkmak sünnet;
doyuncaya kadar yemek câiz; doyduktan sonra yemek ise haramdır. Helâl ve temiz
yiyecekleri doyduktan sonra yemeye devam etmek, öncelikle israf olduğu için
haramdır. "Yiyin, için; fakat israf etmeyin. Çünkü Allah müsrifleri (israf
edenleri) sevmez." (7/A'râf, 31) Ayrıca, doyduktan sonra yemek, fıtratı
zorlamaktır ve vücuda zararı kesindir. Bu yönlerden dolayı da câiz olmaz.
Allah, insanların ve canlıların ihtiyaç duyduğu
her şeyi yaratarak, yeryüzüne depo etmiştir. İnsana düşen; hem bu dünyadaki, hem
ahiretteki rızkı için gayret sarfetmektir. Ama gayretin yönü ve içeriği ile
rızkın helalını veya haramını tercih etmiş olacaktır. Böylece de ahiret rızkını
bu dünyadan kendisi göndermiş veya sadece burada tüketmiş olacaktır.
[1] İmam
Kurtubi, el-Câmiu li Ahkâmi'l Kur'an, c. 7, s. 198
İSRÂF
- İSRÂF.
- Hile Ve Aldatma Çeşitleri
- İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Malın Mülkün Gerçek Sahibini Hatırlatır ve Kişinin Emanet Bilincini Güçlendirir
- Çerçeveyi Belirlemek
- İsrâf; Anlam ve Mâhiyeti
- Kapitalizm; Tüketimi ve İsrâfı Dayatan Rejim..
- İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Ferdi/Kişiyi Maddeperestlikten Korur; Kalpteki Dünya Sevgisine Karşı Bir İlâç Olur
- Efsânelerin Yanlışlarını Ortaya Koymak
- Kur'an'da İsrafın Mânâları
- Mal; Dünya Varlığı
- İnfak ve Cömertlik İhtiras Zincirini Kırar, İnsanı Hırstan Korur, Nefsin Maraz ve İletini Tedâvi Eder
- Tüketim Çılgınlığı Konusunda Birbirimizi Eğitmek
- Müsrif; İsrafçı, Savurgan.
- a) Mütekavvim mal
- Zekât, İnfak ve Cömertlik Kişiyi Cimrilikten Korur, Cömertleştirir
- Değişime Kendinizden Başlayın
- Cimrilik; İsrâfın Zıddı Olan Aşırılık.
- b) Gayri mütekavvim mal
- Cömertlik; İsrâf ve Lüks Gibi Şeytanî Eğilimleri Azaltır
- Dünyaya, İsrafla Harcamak İçin Değil; Âhirete Azık Postalamaya Geldik!
- İktisad; Harcamada Orta Yol
- c) Menkul mal
- Cömertlik Kalbin Katılaşmasını Önler; Kalbe Sevinç, Mutluluk ve Huzur Verir
- İsrâf Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
- İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi?.
- d) Gayri menkul mal
- Cömertlik Halka Şefkat ve Merhameti Arttırır, Dost Kazanmaya Sebep Olur
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- Menfaat
- e) Mislî mal
- Cömertlik, İnsanı Bir Şeye Muhtaç Olup Onsuz Olamama Tiryakiliğinden Kurtarır; Allah'tan başkasına İhtiyaç Duymama Faziletine Yükseltir
- Cömertlik; Allah'ın Verdiğini Allah Yolunda Sarfetmek.
- f) Kıyemî mal
- Allah İçin Cömertlik, Malı Ebedîleştirir
- Sehâvet
- g) Tüketime elverişli (istihlâkî) mal
- Zekât, İnfak Gibi Cömertlikler Malı Çoğaltır, Bereketini Arttırır
- Cûd
- h) Kullanmaya elverişli (isti'mâlî) mal
- Mal Yığma.
- Îsâr
- Mal-Mülk Allah'ındır
- Yeme-İçmede İsraf Az Yemenin Dindeki Önemi ve Faydaları
- Saçıp Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir
- Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
- Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
- Kur'ân-ı Kerim'de isrâf Kavramı
- Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu.
- Tefsirlerden İktibaslar
- Hadis-i Şeriflerde İsrâf Kavramı
- İnfak; İsrafın Alternatifi
- Fakirlik Kaygısı ve İğrenç Fiiller
- Reklâm; İsrâfı Emreden Şeytânî İllüzyon.
- İnfakın Fayda ve Hikmetleri
- Tüketim Çılgınlığı ve İnsanımız.