Fecir

Seriyye




Seriyye:

 
İçinde Hz. Peygamber'in
bulunmadığı askerî birliklere seriyye denilir. Seriyyeler, asr-ı saâdette düşman
üzerine gönderilen ve beş yüz askeri aşmayan süvâri bölükleridir. Mü'minlerin bu
süvâri birlikleri, daha çok keşif yapmak üzere geceleri sefere çıkardı. Muhtemel
saldırılara karşı tedbirler alan müslümanlar için özellikle ilk seriyyeler büyük
önem arzetmekteydi.
Hicretten hemen sonra peşpeşe
seriyyeler ve gazveler başladı ve Medine dönemi boyunca devam etti. Bu bakımdan,
Rasûlullah, islâm dâvetini silâh gücüyle tehdit eden bâtıl güçlere karşı
mücâdele verebilmek için askerî kuvvetleri eğitme ihtiyacı hissediyordu. Hz.
Peygamber, bir seriyye gönderince, dönüşlerinde askerlere kendi durumları,
komutanın kendilerine davranışı ve aralarında mevcut olan yardımlaşmanın
boyutları hakkında sorular sorardı. Hz. Peygamber, seriyyelerin başına harp
bilgisi, sabrı ve cesâreti ile temâyüz etmiş kahraman müslümanlardan komutan
seçiyordu. Hz. Hamza, Ubeyde bin Hâris, Sa'd bin Ebî Vakkas, Abdullah bin Revâha,
Zeyd bin Sâbit, Ebû Ubeyde bin Cerrah bunlardandır. Daha sonra da Hâlid bin
Velid ve Amr bin el-Âs, Hz. Peygamber'in en seçkin komutanlarının başında yer
aldı.
Rasûlullah (s.a.s.) herhangi
bir seriyye için sancağı ashâbdan birine vereceği zaman, onu mescidin avlusuna
diker ve yiğitlerden bir seçim yapar; harekât ânı gelmeden seriyye komutanına
gidecekleri yeri söylemezdi. Bazen de seriyye komutanına üzeri kapalı bir mektup
verir; meselâ kuzeye veya güneye gitmelerini emreder, onlara bir yer târif edip
o yere gelmeden mektubu açmamalarını tenbih ederdi. Bütün bunlardan amaç,
düşmana haber sızmasını önlemekti.
İlk seriyyelerde gözetilen
gâye, Mekke-Şam ticaret yolu gibi stratejik önem taşıyan bölgeleri kontrol
altında tutmak; gerektiğinde orada sağladığı hâkimiyeti ve inisiyatifi Mekke'li
müşrikleri susturmak amacıyla değerlendirmek, özellikle müşriklerin gözünü
korkutmak, ummadıkları yerlerde karşılarına çıkabilecekleri izlenimini
uyandırmak ve neler düşündükleri hakkında haber toplamaktı. Bu gâye ile
hazırlanan seriyyelerden biri Hz. Hamza seriyyesi, bir diğeri de H. 2/M. 624
yılında Mekke ile Tâif arasındaki Batn-ı Nahle denilen yere gönderilmiş olan
seriyye idi. Bu seriyyeye Abdullah bin Cahş komutan tâyin edilmişti. Hz.
Peygamber'in katıldığı gazvelerin sayısı 27 iken; seriyyelerin sayısı 38'e
ulaşır.