Fecir

Kabala




Kabala (Kabbalah,
Kabbala):



 

"Gelenek". Yahûdi mistisizminin genel
adıdır. Kitab-ı Mukaddes'in gizemli yorumlarına dayalı olan Kabala kültü,
muhtemelen Filistin'de başladı; ancak 6. yy.'dan itibaren Babil bölgesinde
gelişti. Bu çerçevede iki önemli çalışma meydana getirildi. Bunlardan birisi
ulûhiyet boyutlarını veren şiur Komah ya da İlâhî Yüceliğin Ölçüleri, diğeri ise
sayı ve harflerin yaratıcı gücünü tartışan Sefer Yesirah ya da Yaratılış
Kitabı'dır. Sonraki dönemlerde Kabala kültü, batı Avrupa'da yahûdi diasporası
arasında yayıldı. 13. yy.da Yudah (Dindar Yudah), Almanya'da Sefer Hasidim'i
yazdı. Ayrıca İspanya'da Moses de Leon, daha sonraları yahûdi mistisizminin
temel kitabı haline gelen Zohar'ı derledi. Kabala kültüne dayalı sistemi ifâde
eden Kabalizmde Tanrıdan En Sof (sınırsız) olarak bahsedilir.

Kabala, yahûdilerin harfçilik ve
sayıcılıkla karışık gizemsel evren öğretisidir. Vahdet-i vücut anlayışına benzer
tanrısal bir doğalaşmanın  içrekliğe önem verenlerce pek üstün sayılan sırlarını
kapsar. Sefer Jezirah ve Sefer Hazzohar adlarını taşıyan iki kitaptan oluşan
Kabala'nın yazılışı, Ortaçağ boyunca sürmüş ve Ortaçağın sonuna doğru
tamamlanmıştır. Kabala'ya göre Tanrı kendisini dışlaştırmış ve evrendeki her şey
bu dışlaşmayla oluşmuştur. Bu oluşma, Sefirot (Daireler) adı verilen otuz iki
daire aşamasıyla gerçekleşmiştir. Bu dairelerden her biri, Tevrat'ın Tanrıya
verdiği adlardan birini alır. İlk on daire, yaratıcı sözdür (kelâmdır). Bundan
sonra gelen yirmi iki daire, bu yaratıcı sözü meydana getiren alfabenin yirmi
iki harfini karşılar. Her harf aynı zamanda belli bir sayıdır. Tanrısal sır bu
harf ve sayılarda gizlenmiştir ki, okumasını bilene açılır. İbrânîce Kabbalah
deyimi Kibbel kökünden türetilmiştir ve gelenek (an'ane) anlamındadır.