Fecir

Haremağası



Haremağası:

 
"Harem": Sarayların ve
konakların yalnız kadınlara mahsus olan kısmı. "Harem-i Hümâyun": Topkapı
Sarayının harem dairesine verilen isim. "Harem ağası": Saray hareminde câriye ve
diğer kadınlar içinde görev yapan, çoğunlukla iri yarı zencilerden olan hadım
edilmiş olan görevli. Ahlâkî çöküntünün zirvede olduğu Bizans'ta aristokrat
zenginlerin livâta gibi değişik çirkin zevklerinin aracı olarak, güzel görülen
bazı genç erkek köle ve hizmetçilerin iğdiş edilmesi âdet idi. Eski câhiliye
çağlarında Doğuda ve Roma'da; Ortaçağlarda Abbasîlerde ve Memlûk saraylarında
rastlanan ve önemli vazife sahibi olup erkekliği yok edilmiş bulunan çoğu Habeşî
ve zenci olan hadım ağaları, Osmanlı saraylarında da kullanılmıştır. Harem-i
Hümayunda yani sarayın kadınlara mahsus kısmında hizmet, muhâfaza ve nezârette
bulunduklarından kendilerine harem ağası denmiştir. Bunlar, hemen daima Mısır
valileri tarafında saraya takdim olunurlardı. III. Ahmed zamanında sadrâzam olan
Şehid Ali Paşa zamanında 1715 senesinde Mısır ve havâlisindeki Habeşlerin hadım
edilmemeleri hakkında Mısır valisine bir hüküm gönderilmişse de kısa zaman sonra
onun şehid olması üzerine bu hüküm tatbik olunmamış ve bu usûl Osmanlılarda hep
devam etmiştir. Erkek zenci kölelerin hemen hemen hepsi hadım edilerek
İstanbul'a yollandığından, nüfus artışında rol oynamamışlardır. Fâtih zamanında
20 civarında olan saraydaki harem ağalarının sayısı, son dönemlerde 100
civarında olmuştur.