4
4) Savaş yolu ile ele geçirilen
toprakların dağıtılması
Bu konu tartışmalıdır. Hanefilere
göre, İslâm devlet başkanı fethedilen topraklardan sahipli olanlar hakkında;
önceki yöneticilere ait olanların dışında kalanın beşte birini beytülmale
ayırdıktan sonra, gazilere dağıtmak veya eski sahiplerinin elinde bırakarak
kendilerinden harac almak şıklarından birini tercih edebilir (es-Serahsi, el-Mebsût,
Mısır, 1331, X, 15; el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi', 2. baskı, Beyrut,1394/1974,
VII, 118; eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, VIII, 16-17; Ebû Yûsuf, a.g.e., s. 68-69).
Hz. Ömer'in Irak ve Sûriye toprakları üzerindeki uygulaması buna örnek
gösterilebilir.
İmam Şafiî'ye göre, devlet başkanı
savaş yolu ile fethedilen beldenin işlenen veya değerli olan topraklarını, diğer
ganimet malları gibi, beşte bir beytülmal hissesi ayrıldıktan sonra gazilere
dağıtmak zorundadır. Ancak, gazilerin haklarından ferağat etmeleri halinde bu
topraklar devlete kalabilir (eş-Şâfiî, el-Ümm, III, 181; eş-Şevkânî, a.g.e.,
VIII, 14-17; İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadir, VI, 328).
İmam Mâlik'e göre, fethedilen
arazi prensip olarak dağıtılmaz. Bütün müslümanlar lehine vakıf gibidir. Ancak
İslâm devlet başkanı bu arazilerin dağıtılmasında toplum yararı görürse dağıtmak
yoluna da gidebilir (Mâlik, el-Müdevvene, III, 26, 27; el-Muvatta, II, 470;
İbnü'l-Hümâm, a.g.e., VI, 32).
Ahmed b. Hanbel'e göre ise, İslâm
devlet başkanı fethedilen yer toprakları ile ilgili olarak, müslümanların
yararını gözetmek şartıyla, seçimlik hakkına sahiptir. İslâm toplumu adına
vakfetmek, beşte biri ayırdıktan sonra dağıtmak, kısmen dağıtmak şıklarından
birisini tercih edebilir. Nitekim, Rasulullah (s.a.s) her üçünü de yapmıştır.
Benu Kurayza ve Benu Nadir arazini dağıtmış, Mekke arazisini dağıtmamış, Hayber
topraklarını ise kısmen dağıtmıştır (İbnü'l-Hümam, a.g.e., VI, 32; eş-Şevkânî,
a.g.e., VIII,14-17; Fahri Demir, a.g.e., s. 202 vd.).
MAL-MÜLK VE MÂLİK
- MAL-MÜLK VE MÂLİK..
- Mal; Anlam ve Mâhiyeti
- a) Mütekavvim mal
- b) Gayri mütekavvim mal
- c) Menkul mal
- d) Gayri menkul mal
- e) Mislî mal
- f) Kıyemî mal
- g) Tüketime elverişli (istihlâkî) mal
- h) Kullanmaya elverişli (isti'mâlî) mal
- Malı Koruma.
- Mülk ve Mülkiyet; Anlam ve Mâhiyeti
- 1) Himâ
- 2) Mirbâ (başkan payı)
- 3) Muâhât (kardeşleştirme)
- 4) Fey
- Özel mülkiyete ilişkin olarak
- Kur'an'da kamu mülkiyeti
- Mülk edinme yolları 1) İşgal
- 2) Emek
- 3) Diğer mülkiyet kazanma yolları
- Toprak mülkiyetinin kazanılması
- 1) İlk işgal ve ihyâ
- 2) Koru ve otlak olarak çevirme hakkı
- 3) Sulh yoluyla İslâm ülkesine katılan topraklar,
- 4) Savaş yolu ile ele geçirilen toprakların dağıtılması
- 5) Madenlerin mülkiyeti
- Mülk Arâzi
- Mal-Mülk Allah'ındır
- Kur'ân-ı Kerim'de Mal, Mülk ve Mâlik Kavramları
- Hadis-i Şeriflerde Mal-Mülk ve Mâlik Kavramları
- Esmâu'l-Hüsnâ'dan El-Melik, Mâlikü'l Mülk, Mâlik-i Yevmi'd-Dîn İsmi
- Mâlik-i Yevmi'd-Dîn
- Mülk ve Melekût; Eşyanın İki Yüzü.
- Mal Yığma.
- Para ve Mal Kazanma Yolları; İslâm Ekonomisinin Genel Prensipleri
- "Dünya Hayatı, Dünya Malı ve Varlığı Sizi Aldatmasın!".
- Tefsirlerden İktibaslar
- Mal-Mülk ve Mâlik Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar