Fecir

MÂSİYET




MÂSİYET

 

Baş kaldırmak, isyan etme, haddi aşma, sınırları
çiğneme; Allah'a ve Resulüne karşı gelme, günahlara dalma, helâl ve haram
sınırlarını çiğneme, Allah ve Resulünün hükümlerini uygulayan emir ve yetki
sahiplerine karşı gelme.

Masiyetin türemiş olduğu "asa" fiili Kur'an'da
birçok yerde kullanılır. Bu fiilin bütün kullanılışları isyan edenleri, haddi
aşanları, sınırları çiğneyenleri işaret eder. Bunlar korkutulur, tehdit edilir
ve masiyetlerinden vazgeçmeleri istenir. Bizzat masiyet kelimesi Kur'an'da iki
ayette geçer. Her iki ayette de masiyet rasule karşı gelmeyi ifade eder;
"Görmedin mi şu adamları ki gizli gizli konuşmaktan alıkonuldukları halde yine o
menedildikleri ise dönüyorlar; günah, düşmanlık, Resule isyan (masiyetür-Resul)
hususunda gizli gizli konuşuyorlar. Sana geldikleri zaman seni, Allahın
selamlamadığı bir tarzda selâmlıyorlar ve kendi içlerinden de; Bu dediğimizden
ötürü Allah bize azap etse ya" diyorlar. Cehennem onlara yeter. Oraya
gireceklerdir, ne kötü gidilecek yerdir orası!" (el Mücadele 58/8) ve Ey iman
edenler, aranızda gizli konuştuğunuz zaman günah, düşmanlık ve Resul'e karşı
gelme (masiyetür-Resul) üzerinde konuşmayın; iyilik ve takva üzerinde konuşun ve
huzuruna toplanacağınız Allah'tan korkun" (el-Mücadele 58/9) ayetleridir.

Kur'an'da fasık, facir, zalim, mütekebbir, zenb,
tekzib, haraç, mücrim, ism, seyyie ve hatie gibi kelimeler hep bir masiyete
işaret eder. Bu kelimeler arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Bunların işlevi,
dinen kötü fiilleri işleyen, ahlâkî ve ilahî hukuku ihlâl eden ve netice olarak
da, gerek bu dünyada, gerekse ahirette ağır bir ceza ile cezalandırılmaya
müstehak olanların farklı yanlarını ortaya koymaktır. Sözgelimi "...zaten
insanlardan çoğu fasıktır" (el-Maide 5/49) ve "Uydurduğu yalanı Allah'ın üzerine
atan, yahut O'nun ayetlerini yalanlayandan (tekzib) daha zalim kim olabilir.
Şüphesiz mücrimler asla kurtuluşa eremezler" (Yunus,10/17) ayetlerinde zulm,
fısk, tekzib ve cürüm masiyetle aynı anlamı belirtmektedir.

Hadislerde de masiyet hakkında çeşitli açıklama
ve yönlendirmeler vardır. Buna göre Allah'a masiyet konusunda kullara itaat
yoktur (Buhârî, Cihâd 107). Masiyet olacak nezir ve yemin yapılmamalı, yapılması
halinde bundan vazgeçilmelidir (Buhari, Eymân, 18, Hadis no: 53-54-55; Nesei,
Biat, 34, Hadis no: 4187-4188).

Ertuğrul-Ömer H. ÖZALP