3
3. Kütüphane:
Câmiler, ilmî eserlerin
muhâfazası ve âlimlerin istifâdesine sunulması bakımından da görev yapmıştır.
Müellifler bağlı oldukları şehir veya mahalle câmilerine, isteyenlerin okuması
için eserlerinin birer nüshasını bağışlamayı âdet edinmişlerdi. Bunlar
"hizâne" denilen dolaplarda muhâfaza edilir, bazen de câminin bir köşesinde
kütüphane şeklinde düzenlenirdi. Meselâ, Horasan'ın en büyük şehri olan
Merv'deki on kütüphanenin ikisi, câmide bulunuyordu. Vakıf eserlerden oluşan,
Azîziye ve Kemâliye denilen bu iki kütüphaneden sadece birincide 12.000
civarında kitap vardı (Mu'cemü'l-Büldân, V/114). Mısır câmilerinin bazılarında
da oldukça büyük kütüphaneler mevcuttu.
Osmanlı câmilerindeki eğitim ve
kültür faâliyetlerini tamamlayan önemli bir unsur da çok yaygın olarak görülen
câmilerde kütüphâne tesisi geleneğiydi. Câmi derslerini takip eden talebe ve
namaz vakitleri arasında boş vakti olan cemaat için bu kütüphaneler çok faydalı
olmuştur. Osmanlı câmi kütüphaneleri, ya Mekke ve Medine Harem-i Şeriflerindeki
Mahmûdiye kütüphanelerinde, Ayasofya ve Süleymaniye örneklerinde olduğu gibi
câmi içerisinde demir şebeke ile ayrılan bir kısma yerleştirilmiş veya Beyazıt
Veliyyüddin Efendi, Kayseri Râşid Efendi, Konya Yusuf Ağa kütüphanelerinde
olduğu gibi câmiye bitişik olan ve bir iç kapı ile girilip çıkılan ek binalarda
tesis edilmiştir.
MESCİD
- MESCİD..
- Mescid; Anlam ve Mâhiyeti
- Câmi
- İlk Mescidler
- Hicretten So a, Medine ve Civarında Yapılan Mescidler
- Medine'nin Civar Kabilelerindeki Mescidler
- Hulefâ-yı Râşidîn Döneminde Mescidler
- Mescidin Müslümanın Hayatındaki Yeri
- Kur'ân-ı Kerim'de Mescid Kavramı
- Hadis-i Şeriflerde Mescid Kavramı
- Mescid İnşâsı
- Mescidin Temiz Tutulması
- Tahıyyetü'l-Mescid
- En Faziletli Mescidler
- Cemaat
- İmamlık
- Mescidin/Câminin Fonksiyonları
- 1. Mâbed Olarak Mescid ve Mescidin Kudsiyeti
- 2. Eğitim-Öğretim ve Kültür Merkezi Olarak Mescid
- 3. Kütüphane
- 4. Câminin İslâm Devletinde Devlet Kurumu Olarak Hizmetleri a) Siyasetin Merkezi Olarak Câmi
- b) Kamu Yönetimi Açısından Câmi
- c) Câminin Adâlet Hizmetlerindeki Yeri
- d) Mescidin Askerî Amaçlar İçin Kullanılması
- 5. Mescidlerin Hastahane Olarak Kullanılması
- 6. Tutuk evi, Hapishane Olarak Kullanılması
- 7. Mescidler İrşâd Yeridir
- 8. Mescidler Buluşma ve Görüşme Yeridir
- 9. Mescidler İstirahat Yeridir
- 10. Mescidler, Nikâh ve Düğün Salonudur
- 11. Yemek Yenen Yerdir
- 12. Misâfirhanedir
- 13. Ganimet ve Malların Taksim Edildiği, Zekâtların Dağıtıldığı Mekândır
- 14. Abdest Alma Yeri
- 15. Şiir Kürsüsü
- 16. Mescidler, Aynı Zamanda Kültür Salonudur
- 17. Spor Merkezidir
- 18. Farklı Dinlerden Misâfirlere Mâbed
- 19. Karz-ı Hasen Kurumu
- 20. İstişâre ve Organizasyon
- Câmilerin İdâresi ve Görevlileri a) Câmilerde Merkezî İdâre
- b) Mâlî Durum
- Câmi Görevlileri
- İmam
- Hatip
- Müezzin
- Vâiz ve Kussâs
- Kaarî
- Kayyim, Hademe
- Dersiâm
- Bevvâb
- Ferrâş
- Cüzhân
- Duâhân
- Mevlidhân
- Devirhân
- Naathân
- Şeyhu'l-kurrâ
- Müderris
- Muhaddis
- Hâfız-ı kütüp
- Kandilci
- Mahyacı
- Buhurî
- Mescidlere Ait Hükümler
- Câmi İnşaatı, Onarımı ve Bakımı
- Câmi Âdâbı
- Kıble, Mihrâb, Minber, Ezan, Cemaat Kıble
- Yönlerin En Güzelini Tercih; Kâbe'ye Dönmek
- Mihrâb
- Minber
- Kürsü
- Ezân
- Ezanın Başka Dillerde Okunması
- İlk Ezan
- Ezan Yasağı; Allahu Ekber'den Ta ı Uludur'a
- Minâre
- Müezzin Mahfili
- Hünkâr Mahfili
- Namazgâh
- Cemaat
- Namaz ve Cemaat
- Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî
- Mescid-i Nebevî
- Mescid-i Aksâ
- En Fazileti Üç Mescid ve Bugünkü Konumları
- Bu Üç Mescid, Günümüzde Müslümanların Esâretini Haykırıyor!..
- Kıblelerimize Yönelerek Kıyam
- Kiliseden Câmiye; Câmiden Müzeye Ayasofya.
- Dırar Mescidi, Takvâ Mescidi Dırar Mescidi
- Takvâ Mescidi
- Mescidlerin Sanat ve Mimari Yönü.
- a) Mimarî Yönden Câmi
- b) Tezyînî Sanatlar Yönünden Câmi
- Minber
- Mihrab
- Yeryüzü Mescidi
- Günümüz Mescidleri; Bid'atler ve Mescidlerin Yeniden İhyâsı Bid'at Nedir?.
- Mescidlerdeki Bid'atler
- Câmilerde Bir Büyük Bid'at; Mevlid.
- Bir Büyük Bid'at Daha; Mescidlerin Süse Boğulması
- Câmilerimizin Yeniden İhyâsı
- Mescid Konusuyla İlgili Âyet-i Kerîmeler
- Konuyla İlgili Hadis-i Şerif Kaynakları
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar