Mescid
Mescid-i Aksâ:
Kudüs'te eski Süleyman (a.s.)
mâbedinin bulunduğu yerde inşâ edilmiş olan câmiye Mescid-i Aksâ denilir.
"Aksâ", en uzak anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'de isrâ olayıyla ilgili olarak bu
mescidden bahsedilir. "Kulunu (Muhammed'i), gece vakti, âyetlerimizden
bazılarını göstermek için Mescid-i Haram'dan, çevresini mübârek kıldığımız
Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah, noksan sıfatlardan münezzehtir. O her şeyi
işitir ve görür." (17/İsrâ, 1).
Mescid-i Aksâ'ya "İliya" veya
günahlardan temizlenme yeri anlamında "Beytü'l-Makdis, yahut Beyt-i Mukaddes adı
da verilmiştir. Mescid-i Aksâ'ya "en uzak mescid" anlamındaki bu ismin
verilmesi, Mekke'deki Mescid-i Haram'a yaya yürüyüşü ile bir aylık mesafede
bulunması yüzündendir. Hz. Peygamber, mirac gecesinde; "Burak'a bindim,
Beytu'l-Makdis'e gittim" (Müslim, İman 259; Nesâî, Salât 10) buyurmuştur.
Yeryüzünde Mescid-i Haram'dan sonra yapılan en eski mescidlerden birisi Mescid-i
Aksâ'dır. Yapımına Dâvud (a.s.) başlamış ve Hz. Süleyman tarafından
tamamlanmıştır.
Mescid-i Aksâ, hicretin 16.
ayına kadar müslümanların kıblesi idi. Hz. Ömer devrinde Kudüs fethedilince,
oraya giden halîfe gece vakti Beytü'l-Makdis'e girdi ve bütün gece orada namaz
kıldı. Sabah olunca ezan okutarak cemaatle namaz kıldı. Beytü'l-Makdis'in
mukaddes hâtırasına bir mescid yaptırdı. Bu yapıya Mescid-i Ömer denilir ve asıl
Mescid-i Aksâ burasıdır. Mescid-i Aksâ diye ziyaret edilen büyük câmi, Kubbetü's-Sahrâ
diye isim alır. Dört yandan merdivenlerle çıkılan geniş bir seddin ortasında,
sekiz köşeli ve yüksek kubbeli bir binadır. Kubbetü's-Sahrâ'nın bir ziyâret yeri
olmasına karşılık, Mescid-i Aksâ, bunun bir ibâdethanesini teşkil eder. Mescid-i
Aksâ deyince; İslâm kaynaklarında Kubbetü's-Sahrâ, mezar, türbe, tekke ve sebil
gibi dinî amaçlarla yapılmış yapıları içine alan yaklaşık 150 dönüm kadar bir
arazi üzerine serpilmiş binalar topluluğu anlaşılır. Dar anlamda Mescid-i Aksâ
deyince, Kubbetü's-Sahrâ'dan uzakta olmayan ve Abdülmelik tarafından inşâ
edilmiş bulunan câmi kast edilir.
Süleyman Ateş'in Alfred
Guillaume'in makalesinden yola çıkarak Mescid-i Aksâ ile ilgili iddiası hayli
farklıdır: Mescid-i Aksâ ne Kudüs'teki Süleyman mâbedi, ne de gökte bir mâbeddir.
Hz. Peygamber'in zaman zaman gidip namaz kıldığı, Ci'râne Vâdisinde bir
namazgâhtır. Ci'râne Vâdisinin Arafat yakınında bulunan kıyısında, bir Kureyşli
tarafından yapılan mescide Mescid-i Ednâ (yakın mescid), Hz. Peygamber'in namaz
kılıp ihrâma girdiği namazgâhına da Mescid-i Aksâ (uzak mescid) denmiştir.
Dolayısıyla, isrâ olayının olağanüstü bir durumu yoktur, bedensel bir yürümedir;
mîrac da ona göre ruhsal bir yükselme ve müşâhededir. (S. Ateş, Kur'an
Ansiklopedisi, c. 13, s. 272).
MESCİD
- MESCİD..
- Mescid; Anlam ve Mâhiyeti
- Câmi
- İlk Mescidler
- Hicretten So a, Medine ve Civarında Yapılan Mescidler
- Medine'nin Civar Kabilelerindeki Mescidler
- Hulefâ-yı Râşidîn Döneminde Mescidler
- Mescidin Müslümanın Hayatındaki Yeri
- Kur'ân-ı Kerim'de Mescid Kavramı
- Hadis-i Şeriflerde Mescid Kavramı
- Mescid İnşâsı
- Mescidin Temiz Tutulması
- Tahıyyetü'l-Mescid
- En Faziletli Mescidler
- Cemaat
- İmamlık
- Mescidin/Câminin Fonksiyonları
- 1. Mâbed Olarak Mescid ve Mescidin Kudsiyeti
- 2. Eğitim-Öğretim ve Kültür Merkezi Olarak Mescid
- 3. Kütüphane
- 4. Câminin İslâm Devletinde Devlet Kurumu Olarak Hizmetleri a) Siyasetin Merkezi Olarak Câmi
- b) Kamu Yönetimi Açısından Câmi
- c) Câminin Adâlet Hizmetlerindeki Yeri
- d) Mescidin Askerî Amaçlar İçin Kullanılması
- 5. Mescidlerin Hastahane Olarak Kullanılması
- 6. Tutuk evi, Hapishane Olarak Kullanılması
- 7. Mescidler İrşâd Yeridir
- 8. Mescidler Buluşma ve Görüşme Yeridir
- 9. Mescidler İstirahat Yeridir
- 10. Mescidler, Nikâh ve Düğün Salonudur
- 11. Yemek Yenen Yerdir
- 12. Misâfirhanedir
- 13. Ganimet ve Malların Taksim Edildiği, Zekâtların Dağıtıldığı Mekândır
- 14. Abdest Alma Yeri
- 15. Şiir Kürsüsü
- 16. Mescidler, Aynı Zamanda Kültür Salonudur
- 17. Spor Merkezidir
- 18. Farklı Dinlerden Misâfirlere Mâbed
- 19. Karz-ı Hasen Kurumu
- 20. İstişâre ve Organizasyon
- Câmilerin İdâresi ve Görevlileri a) Câmilerde Merkezî İdâre
- b) Mâlî Durum
- Câmi Görevlileri
- İmam
- Hatip
- Müezzin
- Vâiz ve Kussâs
- Kaarî
- Kayyim, Hademe
- Dersiâm
- Bevvâb
- Ferrâş
- Cüzhân
- Duâhân
- Mevlidhân
- Devirhân
- Naathân
- Şeyhu'l-kurrâ
- Müderris
- Muhaddis
- Hâfız-ı kütüp
- Kandilci
- Mahyacı
- Buhurî
- Mescidlere Ait Hükümler
- Câmi İnşaatı, Onarımı ve Bakımı
- Câmi Âdâbı
- Kıble, Mihrâb, Minber, Ezan, Cemaat Kıble
- Yönlerin En Güzelini Tercih; Kâbe'ye Dönmek
- Mihrâb
- Minber
- Kürsü
- Ezân
- Ezanın Başka Dillerde Okunması
- İlk Ezan
- Ezan Yasağı; Allahu Ekber'den Ta ı Uludur'a
- Minâre
- Müezzin Mahfili
- Hünkâr Mahfili
- Namazgâh
- Cemaat
- Namaz ve Cemaat
- Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî
- Mescid-i Nebevî
- Mescid-i Aksâ
- En Fazileti Üç Mescid ve Bugünkü Konumları
- Bu Üç Mescid, Günümüzde Müslümanların Esâretini Haykırıyor!..
- Kıblelerimize Yönelerek Kıyam
- Kiliseden Câmiye; Câmiden Müzeye Ayasofya.
- Dırar Mescidi, Takvâ Mescidi Dırar Mescidi
- Takvâ Mescidi
- Mescidlerin Sanat ve Mimari Yönü.
- a) Mimarî Yönden Câmi
- b) Tezyînî Sanatlar Yönünden Câmi
- Minber
- Mihrab
- Yeryüzü Mescidi
- Günümüz Mescidleri; Bid'atler ve Mescidlerin Yeniden İhyâsı Bid'at Nedir?.
- Mescidlerdeki Bid'atler
- Câmilerde Bir Büyük Bid'at; Mevlid.
- Bir Büyük Bid'at Daha; Mescidlerin Süse Boğulması
- Câmilerimizin Yeniden İhyâsı
- Mescid Konusuyla İlgili Âyet-i Kerîmeler
- Konuyla İlgili Hadis-i Şerif Kaynakları
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar