Fecir | Konular | Kitaplar

Namaz, İbâdetlerin Bir Sentezidir

Namaz

Namaz, İbâdetlerin
Bir Sentezidir

İslâm'da, tevhid akidesine
imandan sonra, ikinci olarak namaz emri gelir. Çünkü namaz, "dinin direği"
, "mü'minin mi'racı" ve "cennetin anahtarı" dır. Allah katında en
sevgili amel odur. Peygamberimizin "gözümün nuru" dediği ibâdet yine
namazdır.
Günde beş vakit Allah'ı
birlemenin, yani tevhid'in eyleme dönüşmesinin adıdır namaz. Allah'ı tesbih,
tekbir ve ta'zim eylemek, O'na hamd, şükür ve senâda bulunmak, O'ndan yardım
dilemek ve duâlarımızın kabulünü istemek, günahlarımız için tevbe ve istiğfar
etmek, duâ, niyaz, yalvarma, tevazu, huşû, hudû, zikir, tefekkür... hepsi
namazın birer parçası ve temel unsurudur. Namaz, iman ile küfür arasındaki
perde, mü'mini fahşâdan ve münkerden alıkoyan en önemli engel ve müslümanı
müslüman olmayandan ayıran en belirgin bir ölçüdür.
Namaz, tüm mahlûkatın ibâdet
biçimlerini kendisinde toplayan bir hülâsâdır. Kıyam eden, rükû ve secde eden
meleklerin ibâdetleriyle, canlı ve cansız bütün varlıkların ibâdetleri, tesbih
ve tenzihleri namazda toplanmıştır. "O'nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey
yoktur." (17/İsrâ, 44) "Görmedin mi, göklerde ve yerde bulunan her şey;
güneş, ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların biçoğu Allah'a
hakikaten secde ediyorlar. " (22/Hacc, 18)
Namaz, Allah'ın yaratıklarının
O'na yaptığı tüm ibâdet şekillerinin bir sentezidir. Yıldızlar, devamlı
olarak belli hareketleri tekrar ederler; namazda belli hareketler
sürekli tekrarlanır. Dağlar ayakta dururlar; namaza ayakta dikilerek, kıyâmla
başlanır. Hayvanlar sürekli olarak eğilmiş durumda bulunurlar; namazda ikinci
hareket eğilmek, yani rükûdur. Ağaçlar gıdalarını ağız vazifesi gören kökleriyle
alırlar, yani devamlı secde halindedirler; namazda üçüncü hareket, alnını
toprağa koyarak secde etmektir. Akan su devamlı sûrette yıkar ve temizler;
namazdan önce abdest alınır... vs. (1)
Namaz, sadece şekilden ibâret
bir hareketler bütünü değildir. O, cismin, aklın ve kalbin iştirakiyle
gerçekleştirilen mükemmel bir ameldir. Bu üç unsurun her biri adaletli bir
şekilde ve yerli yerinde namazda temsil olunurlar: Cisim için kıyâm, rükû, sücûd;
dil için kıraat, tesbih, zikir ve duâ; akıl için düşünme ve anlama; kalb için de
huşû ve manevî lezzet vardır. (2)
Ayrıca bütün semavî dinlerde
kıyam, rükû, secde ve ka'de gibi tapınma şekilleri vardır ve kuşkusuz bunlar
tevhidî kaynaklıdır. İşte İslâm, tüm bu tevhidî ibâdet şekillerini namazda
birleştirmiştir.