Fecir | Konular | Kitaplar

43) İnşâallah

43

43) İnşâallah:

Bir işi yapacağımızı
söylediğimiz zaman, "Allah dilerse" mânâsına gelen bu deyim kullanılır.
Unutmamak gerekir ki, bu ifâde, bir şeyi yapmaya karar verilirse söylenir,
geleceği sadece Allah bileceğinden ve O bizim yapacağımız şeyi dilemezse bizim
yapma kararlılığımızın bir şeye yaramayacağını hatırlayıp hatırlatma amacıyla
söylenir; yoksa, yapmaya karar vermediğimiz veya kesin kararlı olmadığımız bir
iş için, baştan savma kasdıyla bu söz söylenmez/söylenmemelidir.

İnşâallah, aynı zamanda bir duâdır. Herhangi bir şey hususunda "İnşâallah"
demek, işi Allah'ın irâdesine bırakmak mânâsını taşır. Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle
buyurulur:

"Herhangi bir şey için Allah'ın dilemesi dışında, (inşâallah demeden) ben onu
yarın yapacağım deme." (Kehf: 18/23-24).

Bu,
Allah tarafından Peygamberimize (ve dolayısıyla bütün mü'minlere) bir öğüt ve
öğretidir. İleride yapılması planlanan işler için inşâallah denilmesi
gerektiğini ifâde etmektedir. Çünkü insanın azim ve irâdesi bir şeyin meydana
gelmesi için yeterli değildir.

"Hiç bir kimse yarın ne kazanacağını (başına ne geleceğini) bilemez. "
(Lokmân: 31/32)
Her
şey Allah'ın dilemesiyle olur. Öyle ise gelecekte bir şeyi yapmaya azmederken,
inşâallah, yani "Allah dilerse" diyerek işi Allah'ın irâdesine bağlamak İslâmî
edeptendir. Yukarıdaki âyet-i kerime bunu ifade etmektedir.
"İnşâallah"
sözü akit ifade eden sözlere bitişik olarak söylenirse, akdin hükmünü ortadan
kaldırır, akit gerçekleşmez. Meselâ bir şey satın alan kimse "inşâallah aldım"
dese, akit gerçekleşmiş olmaz. Bu nedenle bir kimse: "İnşâallah yarın şu işi
yaparım" deyip de yapamazsa bundan sorumlu olmaz. Yine yemin ederken "inşâallah
-yapacağım-" diye yemin ederse, bu yemin bozulunca keffâret gerekmez.

İman
konusunda bir müminin; "İnşâallah ben mü'minim" demesi, Ma'turîdî âlimlere göre
câiz değildir. Çünkü iman konusunda "İnşâallah", şüpheyi gerektirir veya şüphe
ihtimali olduğunu ifade eder. Bu ise câiz değildir. Hayatta olan bir kimsenin "İnşâallah
ben canlıyım" demesi buna benzer. Bunun yanında İmam Şâfiî'ye (ve Eş'arîlere)
göre bir kimsenin "İnşâallah ben müminim" demesi câizdir.[1]


[1]
Es-Sabuni, el-Bidaye, nşr: Bekir Topaloğlu, s: 90; Şamil İslam
Ansiklopedisi: 3/165.