Fecir

b



b) Dünya Öküzün Boynuzunda mı?

 
Halk arasında
dolaşmakta olan "dünya sarı öküzün boynuzları üzerinde durmaktadır" sözü,
özellikle deprem olduğu yer ve zamanlarda "sarı öküz yine kafasını salladı" gibi
yarı şaka yarı ciddî söylenen sözler, kaba bir cehâletin akıl almaz
delilleridir. Hatta "dünyanın öküz ile balığın üzerinde olduğuna dair hadisin
mevcûdiyetinden bahsedilmesi işi iyice ciddîleştirmektedir. Gerçek durum şudur:

Dünyanın öküz
ya da balık üzerinde bulunduğuna dâir güvenilir hadis kitaplarımızda hiç bir
kayda rastlanmamaktadır. İbn Hacer'in el-Metâlibu'l-Âliye'sinde[1]
yeryüzünün yaratılışıyla ilgili babta İsrâilî hikâyeler nakletmekle meşhur olan
Kâ'bu'l-Ahbar'ın -Hz. Peygamber'e izâfe etmeksizin- balıkla dünya arasında
ilişki kurduğu görülmektedir. Öte yandan el-Heysemî'nin Mecmûu'z-Zevâid'inde[2]
İbn Ömer'den naklen Hz. Peygamber'in dünyanın yeri ile ilgili bir dizi soruya
"Arz su üzerindedir", "Su, kaya üzerindedir", "Kaya, iki tarafından arz'a temas
eden bir balığın üzerindedir" şeklinde cevapladığı belirtilmektedir. Ancak
el-Heysemî, bu zayıf hadisi rivâyet edenler arasında bulunan Abdullah bin
Ahmed'in "zayıf bir râvi olduğu"nu belirterek, bu haberin doğruluğu konusundaki
endişesini duyurur. Zaten adı geçen kitap, birçok zayıf, hatta uydurma hadisin
de bulunduğu, bu rivâyetlerin yer yer kritiklerinin yapıldığı bir eserdir; sahih
hadis kitabı da sayılmaz. El-Albânî ise, İbn Adî'nin el-Kâmil'inde ve İbn
Mende'nin et-Tevhid'inde de gördüğü bu rivâyetin kesinlikle "uydurma" olduğunu
ve böylesi İsrâil kıssalarının Rasûlullah'ın sözü imiş gibi nakledilmesinin
vebâline işaret etmektedir.[3]
Abdüllatif
Harputî, meşhur eseri Tenkîhu'l-Kelâm fî Akaid-i Ehl-i'l-İslâm'da bu öküz-balık
uydurma ve hurâfesinin ehl-i kitaba âit olduğunu hatta bunun yahûdilik ve
hıristiyanlık için bile bir leke olduğunu belirtmektedir. Bazı dikkatsiz veya
hurâfelere düşkün müslümanların yazdığı eserlerde görülen öküz ve balığa dair
acâyip ve akıl almaz hikâyeler ya İsrâiliyattandır veya ("bugün dünya kadınların
üstünde duruyor"; "dünya, futbol topunun veya paranın üstünde durmaktadır"
sözleri gibi) temsil/benzetme çeşidindendir ya da bazı rivâyetçilerin şahsî
yorumlarıdır. Ancak bazı dikkatsizler bunları hadis zannederek Peygamber'e isnad
etmişlerdir.[4]

Müslüman
olmayan milletlerin eski hikâyelerinin uzantısı şeklinde halk arasında dolaşan
bu dünyanın öküz veya balık üzerinde olduğu şeklindeki asılsız söz ve görüşler
İslâm ile uzaktan yakından ilgili değildir. Müslümanların böyle boş laflara
itibar etmemeleri gerekmektedir. Ve tabii hiç kimse de bu sözleri ileri sürerek
İslâm düşmanlığı yapmaya yeltenmemelidir. Aksi halde körü körüne bir
düşmanlıktan, zulmetmekten başka bir şey yapmış olmaz. Böyle kişilere Âkif gibi
"Suç başkasınındır da, niçin başkası mahkûm?" diye sorma hakkı doğar... Şu âyet
hakkında düşünelim:
"Sen dağlara
baksan, hareketsiz olduklarını sanırsın. Halbuki onlar bulut gibi kayar
giderler. İşte sana her şeyi hesaplı ve sapasağlam yapan Allah'ın sanatı!
Şüphesiz O, yaptıklarınızdan tamamen haberdardır."
(Neml: 27/88)

[5]

 



[1]
c. 3, s. 265-266.



[2]
c. 7, s. 131.



[3]
Silsiletu'l-Ahâdîsi'z-Zaîfe,
294 nolu hadis.



[4]
Lem'alar, s. 86.



[5]
Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.