Fecir

Kur




Kur'ân-ı Kerim'de
Şehid Kavramı
 
Kur'an'a baktığımızda, "şehid"
kavramının bizzat "Allah yolunda öldürülen" anlamına kullanılmadığını, çok geniş
anlamının olduğunu, öncelikle de şâhid (tanıklık eden), bilen, hazır bulunan,
gören, gözleyen, dosdoğru güvenilen bir haberci, bilinçli, hissedilip görülen,
bütün gözlerin kendisine çevrildiği kimse, örnek alınan, haktan başka bir şey
istemeyen, haktan başka bir şey yapmayan, haktan başka bir şeye şâhitlik
etmeyen, eşyanın hakikatlerini müşâhede eden gibi anlamları içerdiğini görürüz.
Kur'ân-ı Kerim'de şehid,
savaşta öldürülen anlamında değil; gerçeği bilen ve buna tanıklık eden rabbânî
bilginlerdir ki bunların başında peygamberler bulunmakla beraber, Hak tanıkları
sadece peygamberlerden ibâret de değildir. Çünkü Nisâ sûresi 69. âyette "şehid"in
çoğulu olan "şühedâ", peygamberlerden ayrı bir zümre olarak anılmaktadır. Şehîd,
çoğulu şühedâ Kur'an'da, savaşta öldürülen anlamında değil; hakikatin tanığı,
gerçek bilgin anlamında ise de hadislerde Allah yolunda öldürülen anlamını
kazanmış ve bu anlam, İslâm literatüründe kelimenin temel anlamını gölgede
bırakmıştır. Artık şehid denince hemen akla, Allah yolunda savaşta öldürülen
insan gelir.
Şehâdet, olayı görenin veya
orada bulunanın olay hakkında bildiğini söylemesidir. Gerçeği bilen ve söyleyene
şâhid, şehid (çoğulu şühedâ) denilir. Gerçeği bilen ve söyleyen bilginlere de
şühedâ (gerçeğin tanıkları) denilir. Başta Yüce Allah şâhiddir. Hiçbir şey O
olmadan vukû bulmaz. O her şeye tanıktır. Şehidler, başta peygamberler olmak
üzere gerçeğe tanık olan din bilginleri, rabbânî âlimlerdir. Şehid, esas
itibarıyla gerçeğin tanığı olan rabbânî (kendini Allah'a vermiş) âlim demek ise
de Allah yolunda öldürülen insan da bu mertebeye yükseldiği için şehid sıfatını
kazanır.  
Daha önce de zikredildiği gibi,
Allah yolunda öldürülenlere, hadislerde şehid denilmektedir. Ancak, Kur'ân-ı
Kerim'de onlar hakkında sadece "Allah yolunda öldürülenler" deyimi
kullanılmakta, şehide ise daha başka bir anlam verilmektedir. Şehid, olaylara
tanık olan, işlerin içyüzünü bilendir. Türkçede buna şâhid deriz. Aslında şehid
ve şâhid birdir, aynı şeye denilir.

[1]




 



[1]
Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.