TAHÂRET
TAHÂRET/TEMİZLİK
Tahâret/Temizlik;
Anlam ve Mâhiyeti
"Tahâret", kelimenin tam
anlamıyla temizlik demektir. Aynı kökten gelen âtuhr' de yine temizlik anlamına
gelir. âTahera' temizledi, âtatahhur' temizlenme, âtahûr' veya âtâhir' temiz
mânâlarına gelmektedir. Tahâret iki kısımdır: a- Cisim temizliği (maddî
temizlik), b- Nefis temizliği (mânevî temizlik).
Allah (c.c.) peygamberliğin ilk
yıllarında Hz. Muhammed (s.a.s.)'e şöyle söylüyor: "Ey bürünüp örtünen! Kalk
(ve) bundan böyle uyarıp-korkut, Rabbini tekbir et (yücelt). Elbiseni de temizle
(tahhir). Pislikten (şirkten veya görünen pislikten) kaçınıp uzaklaş." (74/Müdessir,
1-5)
Abdest ve gusül bir temizlenme
fiilidir. Dolaysıyla mü'minler ibadet etmek için abdest alırlar, gerekirse gusül
yaparlar. Hayızlı kadınlar da hayızlarının sonunda temizlenirler, yani gusül
abdesti alırlar. Kur'an, bütün bunları âtaharet' ile veya bunun fiil şeklinde
kullanımı ile anlatmaktadır. Kur'an, hayızdan temizleninceye kadar kadınlara
yaklaşılmamasını (2/Bakara, 222), namaz için abdest alınmasını, cünüplük halinde
yıkanılmasını emrediyor (5/Mâide, 6). Bütün bunların sebebi Allah'ın mü'minleri
temizlemek (tathir etmek) istemesidir.
Fıkıh ilminde her türlü maddî
temizliğe âtahâret' adı verilir. Tahâret, ibâdet yapabilmek için zorunlu bir
faâliyettir.
Tahâret, aynı zamanda beden ve
çevre temizliğidir. Allah (c.c.) hem maddî hem de mânevî olarak temiz olanları (mutahharûn'u)
sever. İslâm temizlik (tahâret) dinidir denilse yanlış olmaz. Bütün hadis
kitaplarında ve fıkıh kitaplarında bir tahâret bölümü vardır. Müslümanın ibâdet
için veya normal bir şekilde nasıl temizleneceği uzun uzadıya anlatılır. Çünkü
mânevî temizlenmeyi kazandıracak olan, maddî olarak temizliktir.
Şu hadis maddî anlamdaki
tahâretin önemine yeterince işaret ediyor: "Temizlik (abdest) imanın bir
parçasıdır. El-Hamdü lillâh sözü amel terazisini doldurur. Sübhanallahi ve'l
hamdu lillâhi, (Allah'ın şânı pek yücedir, hamd O'na aittir) sözü göklerle yerin
arasını doldurur. Namaz nûrdur. Sadaka (kurtarıcı bir) delildir. Sabır ışıktır.
Kur'an senin lehine ve aleyhine bir delildir⦠" (Müslim, Tahâre 1, hadis no:
223; İbn Mâce, Tahâre 5, hadis no: 280; Tirmizî, Deavât 86, hadis no: 3517;
Nesâî, Zekât 1)[1]
İslâm ulemâsı hikmet'i "bir
şeyin meşrû olmasını gerektiren nesne" şeklinde târif etmiştir. Temizliğin
meşhur olan hikmetlerinden bazıları şunlardır: Günahlara kefâret olması, şeytanı
defetmesi, kızgınlık ve gadab sebebiyle meydana gelen hareketi gidermesi,
dünyada vücûdun uzuvlarını yıkamakla âhirette de güzelleşmesi. Hz. Osman bin
Affan (r.a.)'dan rivâyet edilen bir hadis-i şerifte: "Her kim Allah Teâlâ'nın
emrettiği gibi abdest alırsa, farz namazlar arasındaki günahlara keffâret olur"
(Müslim, Tahâre 4) buyurduğu bilinmektedir.
Allah Teâlâ, insanlara
elbiselerini temiz tutmalarını, pislikten arınmalarını ve tertemiz olmalarını
teklif etmiş, Resûl-i Ekrem (s.a.s.) bu konuda mü'minlere örnek olmuştur. Kur'ân-ı
Kerim'de "...Orada tertemiz olmak isteyen kimseler vardır. Allah da tertemiz
onları sever" (9/Tevbe, 108) hükmü beyan buyurulmuştur. İbn Kesir su ile
temizlenmek hususunda aşırı titizlik gösteren ensârın (Medinelilerin) bu âyet-i
kerîme ile övüldüğünü kaydeder (Tefsir, II, 389). Fakat âyetin hükmü umûmidir ve
temizlik teşvik edilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.s.): "Temizlik, imânın
yarısıdır" (Müslim, Tahâre, 1) diyerek mü'minleri bu hususta uyarmıştır.
Allah Teâlâ'ya kulluk edebilmek
ve O'nun rızâsını kazanabilmek için temizlik ilk şarttır. Çünkü tahâretsiz
yapılması mümkün olmayan birçok ibâdet vardır. Her Müslüman bilir ki; gerek
hakiki pisliği (necâseti), gerek hades denilen mânevî pisliği temizlemeden namaz
kılınamaz. Tahâretin sebebi, namazın farz olmasıdır. Müslümanların tahâret
hususunda titiz olmaları, ibâdet hayatıyla yakından alâkalıdır. Avret
mahallindeki ve koltuk altındaki kılların tıraş edilmesi, tırnakların kesilmesi
ve diğer temizlik hususunda hassas olmak vâciptir. Zira bu hususlarda sünnet
vârid olmuştur.[2]
[1]
Hüseyin K. Ece, İslâm'ın Temel Kavramları, s. 655-658)
[2]
Yusuf Kerimoğlu, Şamil İslâm Ansiklopedisi, c. 6, s. 88
TAHÂRET-TEMİZLİK
- TAHÂRET/TEMİZLİK.. Tahâret/Temizlik; Anlam ve Mâhiyeti
- Temizlik
- 1) Beden Ve Elbise Temizliği
- 2) Misvak; Dişleri Fırçalamak
- Tuvaletten So aki Temizlik
- Sağ ve Sol Ellerin Kullanılışı
- 2) Yiyecek ve Giyecek Temizliği
- 3) Çevre ve Mekân Temizliği
- Mekân Temizliği
- Avlu ve Meydanların Temizliği
- Mesîre/Piknik Yerlerinin Temizliği
- Yolların Temizliği
- Ezâ Nedir?.
- Yolu Kirletenlere Lânet
- Gönül Temizliği; Tezkiye.
- Nefis Tezkiyesinin Anlamı
- Kur'ân-ı Kerim'de Temizlik Kavramı
- Hadis-i Şeriflerde Temizlik.
- Temizlik İçin Büyük Nimet; Su.
- Sudaki Temizlik İçin Aranan On Özellik.
- Kâinattaki İlâhî Temizlik Kanunu.
- Tuvaletten So a En İyi Temizlik Nasıl Yapılır?.
- Dört Yüz Yıl Avrupa Pislik İçinde Yüzdü.
- Avrupa'nın 400 Yıllık Pislik Dönemi
- Müslümanlarda Temizlik
- Batılı Gezginlerin İtirafı
- Günümüzde Bizde ve Batıda Temizlik
- Temizliğin Zıddı; Necâset ve Necis.
- Fıkıhta Necâset
- Necâset
- Ağır Pislik-Hafif Pislik
- Katı ve Sıvı Pislikler
- Görülen ve Görülmeyen Pislikler
- Temizleme Şekil ve Yolları
- 1) Su ile Yıkamak
- Su İle Temizlemenin Şekli
- Temizliğin Zıddı Olan Diğer Kavramlar; Hubs, Rics, Hades.
- Hubs
- Rics
- Hades.
- İbâdet Öncesi Temizlik; Abdest
- Abdestin Farzları 1- Yüzü Yıkamak
- 2- Kolları Yıkamak
- 3- Başı Meshetmek
- 4- Ayakları Yıkamak
- Abdestin Sünnetleri
- 1- Niyetle Başlamak
- 2- Abdeste Besmele ile Başlamak
- 3- Önce Bileklere Kadar Elleri Yıkamak
- 4- Misvak Kullanmak
- 5- Ağzı Yıkamak
- 6- Burnu Yıkamak
- 7- Kulakların Meshedilmesi
- 8- Yıkanması Gereken Uzuvları Üçer Defa Yıkamak
- 9- Parmakların Arasını Yıkamak
- 10- Sakalı Ovmak
- 11- Abdest Almaya Sağ Taraftan Başlamak
- 12- Tertibe Uymak
- 13- Başın Tamamını Bir Defada Meshetmek
- Abdestin Çeşitleri 1- Farz Olan Abdest
- 2- Vâcip Olan Abdest
- 3- Mendup Olan Abdest
- Abdestin Mekruhları
- Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar
- Abdestin Edepleri (Âdâbı)
- Abdest Namazı
- Abdesti Bozan Durumlar
- Abdesti Bozmayan Durumlar
- Abdest Nasıl Alınır?.
- Tepeden Tırnağa Temizlik; Gusül/Boy Abdesti
- Guslün Farzları
- Guslün Sünnetleri
- Guslün Adabı
- Gusletmesi Gereken Kimseye Haram Olan Şeyler
- Guslü Gerektirmeyen Haller
- Abdest ve Guslün Faydaları
- İstibrâ ve İstincâ
- Abdest
- Misvak ve Diş Temizliği
- 1) Abdestin Dolaşım Sistemine Etkisi
- 2) Abdestin Korunma Sistemine (Lenf Dolaşımına) Etkisi
- 3) Abdestin Vücuttaki statik elektriği dengelemede Etkisi
- Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar