Fıkıhta Necâset
Fıkıhta Necâset:
Necâset, tahâretsizliğin (temiz
olmayışın) adıdır. Fıkıh dilinde iki türlü necâset vardır:
1- Hakikî (gerçek)
necâset; bunlar maddî pisliklerdir.
2- Hükmen necâset
sayılan mânevî pislik (hades) ise, abdestsizlik veya cünüplük durumudur.
Gerçek necâset; ağır-hafif,
katı-sıvı, görülen-görülmeyen diye üç gruba ayrılır. Necâseti temizlemek, ibâdet
yapmaya başlamadam önce temizlenmek, cünüplüğü gidermek için yıkanmak İslâm'ın
emridir. Ağır necâsetlerden bazıları şunlardır: İnsandan çıkan dışkı, sidik,
kan, irin, meni, cinsel organdan gelen her çeşit sıvı, kusuntu, bedenden kesilen
parçalar, kadınların aybaşı ve lohusalık kanları, eti yenmeyen hayvanların
sidikleri, salyaları, bütün hayvanların kanları, kuşların dışındakilerin
dışkıları, kümes hayvanlarının dışkıları, kesilmeden ölen hayvanın eti ve
derisi, domuz eti, kılı ve derisi, içki gibi şeyler.
Hafif necâsetlere örnek: Yük
hayvanlarının sidikleri, eti yenen hayvanların dışkıları ve idrarları,
pençesiyle avlanan kuşların dışkıları (tersleri), hayvanların ödleri. Ölü hayvan
eti, dışkı, pis deri gibi necâsetler katı; kan, irin, içki gibi necâsetler ise
sıvıdır. Bazı necâsetler gözle açıkça görülür, ama sidik, içki kuruduktan sonra
görülmeyebilir.
Dinimize göre necis olan
şeyleri temizlemek gerekir. Necis sayılan bazı şeyleri yemek, içmek veya
kullanmak helâl değildir. Bazılarını ise kullanmak câizdir. Meselâ; kan, domuz
eti, domuz derisi kullanılmaz, içki içilmez. Kümes hayvanlarının dışkısı pistir,
ama tarlada gübre olarak kullanmak caizdir. Necâsetler; su ile yıkamak, silmek,
ateşe sokmak, kazımak, ovmak, yapı değişikliği (suların temizlenmesi gibi),
boğazlama veya tabaklamak yollarından biriyle giderilir. (Bunların ayrıntılı
açıklaması fıkıh ktaplarında bulunmaktadır.)
Mü'minler, necis şeylerden uzak
dururlar. Elbiselerini, bedenlerini, namaz kılacakları yerleri, evlerini,
eşyalarını, çevrelerini... necâsetten temizlerler. Bilirler ki Allah, temiz
kullarını sever (2/Bakara, 222). Mü'minler, en önemli ibâdet
olan namaza kalktıkları zaman tertemiz olurlar. Bedenlerini, elbiselerini
temizlerler, namaz kılacakları yeri âmescid, secde yeri' haline getirirler. En
güzel bir temizlik olan abdest ibâdetini yerine getirirler. Abdest, namaz için
önemli bir hazırlıktır. Kişi, en yüce makam olan Allah'ın huzuruna çıkacaktır.
O'na kulluğunu, ibâdetini, zelil oluşunu, duâsını ve yakarışını sunacaktır.
Namaz kılma, bu Yüce Huzura çıkış; namaz kılma yeri, bu Yüce Makamın dünyadaki
sembolik yeridir. Âciz kul ile Aziz olan Yüce Allah'ın sembolik buluşması olan
bu kulluk hazırlıksız, rastgele olmaz.
Abdest alırken yıkanan
organlar, mânevî necâsetten de temizlenmiş sayılır. Yani mü'min, abdest
organlarını yıkarken onları mânevî pislik sayılan günah, hata ve özellikle şirke
bulaştırmayacağına söz verir. Bir taraftan da geçmişte yaptıklarını bu
yıkayış/temizleyiş ile mânen temizlemeye çalışır, arınır.
Mü'min, insan olması
dolayısıyla cünüplük (meninin gelmesi durumu) halde olabilir. Bu duruma düştüğü
zaman bilir ki, bu durum, gerçek bir pislik değildir; Allah'ın emrettiği gibi
yıkanır, temizlenir, cünüp iken yapamadığı ibâdetleri yapmaya koşar.
Mü'min, Kur'an'ın necis dediği
(9/Tevbe, 28) müşriklikten, müşriklere benzemekten, onların ahlâkını
almaktan şiddetle kaçınır. Şeytanın pis işleri sayılan (5/Mâide, 90) içki,
kumar, puta tapma hatalarına düşmez. Kalbini her türlü kirletici düşünce ve
niyetlerden arındırır. Necâset sayılan şeylerden kendini korur. Necâsetten ve
necis yerlerden uzak durur.[1]
[1]
Hüseyin K. Ece, a.g.e. s. 489-491
TAHÂRET-TEMİZLİK
- TAHÂRET/TEMİZLİK.. Tahâret/Temizlik; Anlam ve Mâhiyeti
- Temizlik
- 1) Beden Ve Elbise Temizliği
- 2) Misvak; Dişleri Fırçalamak
- Tuvaletten So aki Temizlik
- Sağ ve Sol Ellerin Kullanılışı
- 2) Yiyecek ve Giyecek Temizliği
- 3) Çevre ve Mekân Temizliği
- Mekân Temizliği
- Avlu ve Meydanların Temizliği
- Mesîre/Piknik Yerlerinin Temizliği
- Yolların Temizliği
- Ezâ Nedir?.
- Yolu Kirletenlere Lânet
- Gönül Temizliği; Tezkiye.
- Nefis Tezkiyesinin Anlamı
- Kur'ân-ı Kerim'de Temizlik Kavramı
- Hadis-i Şeriflerde Temizlik.
- Temizlik İçin Büyük Nimet; Su.
- Sudaki Temizlik İçin Aranan On Özellik.
- Kâinattaki İlâhî Temizlik Kanunu.
- Tuvaletten So a En İyi Temizlik Nasıl Yapılır?.
- Dört Yüz Yıl Avrupa Pislik İçinde Yüzdü.
- Avrupa'nın 400 Yıllık Pislik Dönemi
- Müslümanlarda Temizlik
- Batılı Gezginlerin İtirafı
- Günümüzde Bizde ve Batıda Temizlik
- Temizliğin Zıddı; Necâset ve Necis.
- Fıkıhta Necâset
- Necâset
- Ağır Pislik-Hafif Pislik
- Katı ve Sıvı Pislikler
- Görülen ve Görülmeyen Pislikler
- Temizleme Şekil ve Yolları
- 1) Su ile Yıkamak
- Su İle Temizlemenin Şekli
- Temizliğin Zıddı Olan Diğer Kavramlar; Hubs, Rics, Hades.
- Hubs
- Rics
- Hades.
- İbâdet Öncesi Temizlik; Abdest
- Abdestin Farzları 1- Yüzü Yıkamak
- 2- Kolları Yıkamak
- 3- Başı Meshetmek
- 4- Ayakları Yıkamak
- Abdestin Sünnetleri
- 1- Niyetle Başlamak
- 2- Abdeste Besmele ile Başlamak
- 3- Önce Bileklere Kadar Elleri Yıkamak
- 4- Misvak Kullanmak
- 5- Ağzı Yıkamak
- 6- Burnu Yıkamak
- 7- Kulakların Meshedilmesi
- 8- Yıkanması Gereken Uzuvları Üçer Defa Yıkamak
- 9- Parmakların Arasını Yıkamak
- 10- Sakalı Ovmak
- 11- Abdest Almaya Sağ Taraftan Başlamak
- 12- Tertibe Uymak
- 13- Başın Tamamını Bir Defada Meshetmek
- Abdestin Çeşitleri 1- Farz Olan Abdest
- 2- Vâcip Olan Abdest
- 3- Mendup Olan Abdest
- Abdestin Mekruhları
- Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar
- Abdestin Edepleri (Âdâbı)
- Abdest Namazı
- Abdesti Bozan Durumlar
- Abdesti Bozmayan Durumlar
- Abdest Nasıl Alınır?.
- Tepeden Tırnağa Temizlik; Gusül/Boy Abdesti
- Guslün Farzları
- Guslün Sünnetleri
- Guslün Adabı
- Gusletmesi Gereken Kimseye Haram Olan Şeyler
- Guslü Gerektirmeyen Haller
- Abdest ve Guslün Faydaları
- İstibrâ ve İstincâ
- Abdest
- Misvak ve Diş Temizliği
- 1) Abdestin Dolaşım Sistemine Etkisi
- 2) Abdestin Korunma Sistemine (Lenf Dolaşımına) Etkisi
- 3) Abdestin Vücuttaki statik elektriği dengelemede Etkisi
- Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar