KELİME
KELİME-İ TAYYİBE
Güzel ve hoş kelime anlamında
Kur'ânî bir kavram.
Doğru söz ve sağlam inanç
anlamını da ihtiva eden bu kavram, genel bir yaklaşımla bütün güzel sözleri
içine alır. Güzel sözlerin en güzeli "Şehadet kelimesi" olduğundan bu tabirin
ifade ettiği ilk anlam Kelime-i Şehâdet olarak kabul edilmiştir. Allah Tealâ
"Ey Peygamber! Allah'ın güzel bir sözü, kökü sabit dalları göğe doğru yükselen
güzel bir ağaca benzettiğini görmez misin?" (İbrahim, 14/24) âyetinde tevhid
inancını ifade etmektedir. Âyet-i kerimede geçen kelime-i tayyibe, İbn Abbas'a
göre Kelime-i Şehâdet; Şecere-i tayyibe ile de mü'min kastedilmiştir. Mücâhid ve
İbn Cureyc, "Kelime-i tayyibe imandır" demişlerdir. Nitekim Hz. Enes (r.a)'ın
rivayet ettiği bir hadiste Hz. Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: "İman,
kökleri yere tutunmuş bir ağaca benzer. İman bu ağacın kökü, namaz gövdesi,
zekat dallarıdır..."[1]
Bu hadis-i şerifte görüldüğü gibi iman; ağacın kökündeki ince damarlara
benzetilmiş, ağacın bütünüyle bu damarlar vasıtasıyla beslendiği düşüncesi
verilerek namaz, zekat ve oruç gibi ibadetlerin iman ile alakalı olduğu
anlatılmak istenmiştir.
Kur'an'daki kelime-i tayyibe ve
kelime-i habisenin hadislerdeki izahına gelince; Hz. Peygamber'e hurma lifinden
bir tabak içinde yaş hurma getirilmişti. Hz. Peygamber (s.a.s) bunun üzerine şu
âyeti kerimeyi okudu: "Kelime-i tayyibe, kökü sağlam, dalları göğe doğru olan
bir şecere-i tayyibedir. Rabbinin izniyle o ağaç her an yemişlerini verir"
Hz. Peygamber sonra şöyle dedi: "Bu hurmadır" sonra devamla, "alabis
kelime habis (çirkin) bir ağaç gibidir. Bu ağacın kökleri topraktan sökülüp
atılmıştır. Bir yerde tutunamaz" (İbrahim, 14/26) âyet-i kerimesini okudu ve
"bu da Hanzala ağacıdır" dedi.[2]
Bu hadis-i şeriflerde mü'min
hurma ağacına benzetilmiştir. Çünkü hurma ağacının her şeyinden istifade
edilebilir. Kâfir ise Hanzala ağacına benzetilmiştir. Bu ağacın meyvesi acı ve
pis kokuludur. Hadis-i şeriflerde mü'minin bereketli ağaca benzetilmesi, âyet-i
kerimedeki kelime-i tayyibenin iman ile tefsir edilmesine neden olmuştur. Bu
açıdan, kelime-i tayyibe, başta kelime-i şehadet ve kelime-i tevhid olmak üzere
tesbih, tahmid, tekbir, dua ve istiğfar gibi Allah'ın rızasına uygun hoş
kelimelerin hepsini kapsar.
Kelime-i tayyibe daha genel bir
yaklaşımla, doğru söz ve sağlam inançtır. Kur'an'a göre bu "söz" ve "inanç";
tevhidi kabul etmek, peygamberlere vahye ve âhirete inanmaktır. Çünkü tevhidi
kabul etmek bunları kabul etmeyi gerektirir. Bu âyet-i kerimede hoş ağacın
devamlı meyvalarını vermesi ile güzel bir sözün ne kadar güçlü ve yaygın olduğu
gösterilmektedir. Kâinat sistemi mü'minin şehadet ettiği bu güzel sözdeki
gerçekliğe dayandığından, yeryüzü ve bütün bir sistem onunla işbirliği
içindedir. Bütün sistemi ile gökyüzü de onun hizmetindedir. Bu nedenle mü'minle,
tabiatta geçerli olan Allah'ın kanunları arasında bir çatışma yoktur; her şey
tabiatı gereği ona yardım elini uzatır.
Güzel söz âyet-i kerimede
kullanıldığı ıstılahi tarifi dışında değerlendirildiğinde, önem ve kıymetini
kaybetmez. Güzel söz o denli verimlidir ki, hayat sistemini ona dayandıran
herkes veya her toplum her an ondan istifade eder. Çünkü güzel söz düşüncede
berraklık, sinirlerde denge, karakterde güç, ahlâkta temizlik, ilişkilerde
sebat, konuşmada doğruluk, kültürde soyluluk, ekonomide adalet, eşitlik ve
siyasi harekette onurluluktur. Kısacası o, yerinde kullanıldığında her şeyi
müspete çeviren bir iksirdir.[3]
[1]
Kurtubî, el-Câmi'li Ahkâmi'l-Kur'an, IX, 359.
[2]
Tirmizî, Tefsîru sûre, 14/1. Bu konudaki farklı hadisler için bk. Buhârı,
İlim, 4,5,15, Buyû, 94; Müslim, Münafıkun, 61 62; Tirmizi, Edeb, 79, 89.
[3]
Zübeyr Tekkeşin, Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/339.
TEVHİD
- TEVHİD..
- Tevhid; Anlam ve Mâhiyeti
- Tevhid'in Amacı
- Tevhid'in Kapsamı
- Tevhid'in Kısımları
- 1- Zat'ta Tevhid
- 2- Sıfatta Tevhid
- 3- Fiilde Tevhid
- Allah'tan Başka İlâh/Ta ı Yoktur İfadesinin Anlamı
- Tevhidin Pratik Görüntüleri
- 1- Kâinattaki Tevhid
- 2- Siyasette Tevhid
- 3- Toplumda Tevhid
- 4- Kişide Tevhid
- 5- Yürekte ve Dilde Tevhid
- Tevhid
- Tevhid ve Ahlak
- Tevhid; Hayatın Anlamı
- 1) Rubûbiyet Tevhidi
- 2) Ulûhiyet Tevhidi
- İbâdet
- Tevhidin Yansımaları
- Evrendeki Tevhid.
- Tevhid ve Allah'ın Hâkimiyeti
- Tevhid ve Tâğutlarla Mücâdele.
- Tevhidi Bozan Durumlar
- Kur'ân-ı Kerim'de Tek İlâh/Tevhid Kavramı
- Kur'an'da Tevhidle İlgili Önemli Vurgular
- Kur'an Metodu
- Allah İnancının Fıtrî Oluşu
- Tevhidin Göstergesi; Kapsadığı Mânâ ve Sonuçları 1- Tevhid Bir Hayat Nizamıdır
- 2- Tevhid, Bir İnkılâp Projesidir
- 3- Tevhid, Kâinat Nizamıdır
- 4- Tevhid, Özel Bir Medenyet ve Kültür Oluşturur
- 5- Tevhide İnanmak, Gerçek üstünlüğü Doğurur
- 6- Tevhid, Bir Kurtuluş Reçetesidir
- Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
- Amelde Tevhid.
- MUVAHHİD..
- KELİME. Kelime Nedir?
- Kelime'nin Kur'an'daki Anlamları
- KELİME-İ ŞEHÂDET..
- KELİME-İ TAYYİBE.
- KELİME-İ TEVHİD..
- LÂ İLÂHE İLLALLAH..
- LA İLAHE İLLALLAH'IN DİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
- La İlahe İllallah'ın Fazileti
- La İlahe İllallah'ın İ'rabı
- La İlahe İllallah'ın Rükûnleri
- La İlahe İllallah'ın Şartları
- La İlahe İllallah'ın Manası Ve Gereği
- La İlahe İllallah Sözü Ne Zaman Fayda Verir?.
- La İlahe İllallah'ın Fert Ve Toplum Üzerindeki Etkisi
- ULÛHİYET..
- % KAÇ MÜSLÜMANIM...
- % Kaç Müslümansınız?.
- Kelime-i Tevhidin Tarihçesi
- İnsanoğlu Kendi Kendine Yeterli Midir?.
- Niçin Peygamberlerin Kendi Kavimlerine Davet Ettiği İlk Kavram Kelime-i Tevhiddi?.
- Nuh (a.s.)
- Kelime-i Tevhide Olan Tepkiler
- Kavmin Kelime-i Tevhid Anlayışı
- Ve Sonuç
- Hud (a.s.) (Ad kavmine Gönderilmiştir)
- Kelime-i Tevhid Ve İlah Anlayışları
- Kelime-i Tevhide Tepkiler
- Ve Sonuç
- Semud Kavmi
- Kelime-i Tevhide Tepkiler
- Ve Sonuç;
- Sonuç.
- Lâ İlâhe İllâllah Derken Ne Tür İlahları Red Ediyoruz.
- İlah Olmanın Vasıfları
- Kelime-i Tevhidin Şartları
- Kelime-i Tevhidi Bozan Durumlar
- Peki Nasıl Kandırıldık?.
- Kelime-i Şahadet Üzerinde Oynanan Oyunlar
- Peki Ne Yapmalı?.
- % Kaç Müslümanız?.
- 1. Müslüman İtaatkârdır
- 2. Allah Rızası İçin Sever
- 3. Kardeşlerine Küsmez, Onları Terketmez.
- 4. Hoşgörülü ve Affedicidir
- 5. Güler yüzlüdür
- 6. Nasihat Eder
- 7. İyilik ve Vefakârlık Müslümanın Tabii Halidir
- 8. Kardeşlerine Karşı Yumuşaktır
- 9. Gıybet Etmez, Kardeşlerini Çekiştirmez.
- 10. Haset Etmez.
- 11. Münakaşa ve Rahatsız Edici Şakalardan Çekinir, Sözünde Durur
- 12. Doğrudur, Hile Yapmaz,Aldatmaz, İhanet Etmez.
- 13. Cömerttir
- 14. Kardeşlerine Dua Eder
- 15. Merhametlidir
- 16. Hayâlıdır, Ayıpları Örter
- 17. Fedakârdır
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- ŞÜPHELERİ YOKEDEN TEVHİD GERÇEĞİ
- ÖNSÖZ..
- Besmele'nin Şerhi
- İlim ve İdrak.
- Rahmet ve Mağfiret
- Tevhid'in Çeşitleri
- Dinin Maksadı
- İlk Rasul
- Dinde Aşırılık.
- Salih Zat
- Son Rasul ve İsa.
- Rasûlullah'ın Kendilerine Gönderildiği Kafirler
- Müşrikler Rububiyyeti Kabul Ediyorlardı
- Müşriklerin Meleklere, Salihlere ve İsa'ya İbadeti
- İhlâs.
- Dua ve Türleri
- Kurban Keserek İbadet
- Adak.
- İstiğase (Yardım Dileği
- Rububiyyeti Kabul Yetmez.
- Tevhid "Lâ İlâhe İllallah" Sözünün Anlamıdır
- Aslolan Şehadet Kelimesinin Anlamıdır
- Kafirlerin En Cahilleri Bile "Lâ İlâhe İllallah"ın Manasını Kavrıyorlardı
- Allah Şirk'i Bağışlamaz.
- Mazeret Olmayan Cehalet
- Mazeret Olan Cehalet
- Aksine Delil Olmadıkça Kişinin Müslümanlığı Devam Eder
- Tekfir'e Mani Olan Şeyler
- Peygamberlerin Düşmanları
- Tevhid Düşmanları'nın Şüpheleri
- Muvahhid Olan Kimse Galiptir
- Kur'an-ı Kerim'in Batılı Yokedişi
- Batıl Ehline Cevap.
- "Biz Allah'a Ortak Koşmuyoruz, Salihleri Aracı Kılıyoruz..." Şüphesi
- "Onların Yalvardıkları da Rablerine Yakın Olmak İçin Yol Ararlar".
- "...Ben, Şefaat Edecekleri Ümidi İle Onlara Yöneliyorum..." Şüphesi
- "Salihlere Sığınmak Onlara Dua Etmek İbadet Değildir!?" Şüphesi
- Rasûlullah'ın Şefaati
- Salihlere Sığınmak Şirktir
- Şirki; Putlara Tapınmaktan İbaret Zannetmenin Yanlışlığı
- Eskilerin Şirki Şimdikilerden Hafifti
- Biz Allah'a, Rasûlullah'a ve Ahiret'e İnanıyoruz Diyerek Müşriklikten Sıyrılmak İsteyenlerin Şüphesi
- "Bize Bir İlah Yap Diyenler Kafir Olmadıklarına Göre..." Şüphesi
- "Kıyamet Gününde Rasullerden Yardım Dilenecek" Şüphesi
- Dua Talebi ve Selef-i Salih'in Tavrı
- Cebrail'in, İbrahim'e Bir İhtiyacın Var mı? Diye Sorması
- Tevhid Hususunda Önemli Bir Açıklama.
- ALTI ESASIN AÇIKLANMASI
- Birinci Esas Dini Allah'a Halis Kılmak ve Zıttı Allah'a Ortak Koşmak.
- İkinci Esas Dinin Etrafında Birleşmek ve Zıttı Dinde Ayrılığa Düşmek.
- Üçüncü Esas Yöneticilere İtaat
- Dördüncü Esas İlim ve Alimler, Fıkıh ve Fakihler
- İlmin Faziletleri
- Beşinci Esas Yüce Allah'ın Gerçek Dostları ve Onlara Benzemeye Çalışan Allah Düşmanları
- Altıncı Esas Kur'ân ve Sünnetin Terkedilip, Değişik Hevâ ve Görüşlere Uymaya Dair Şüphe