Ümmet
Ümmet; Anlam ve Mâhiyeti
"Ümmet", anne anlamına gelen
âümm' kelimesinden türemiştir. "Ümm", bir şeyin meydana gelmesine, terbiyesine,
ıslahına veya başlangıcına temel olan köküne verilen isimdir. "Ümm" kelimesi
Kur'an'da kelime anlamıyla hem anne, hem de ana, asıl, temel, uygun karşılık
anlamlarında geçmektedir.
Kur'an'da geçen âümmü'l
kitap-kitabın anası', âLevh-i Mahfuz' yerine kullanılmıştır. Bütün ilimlerin
oluşumu ona nisbet edilir, bütün ilimlerin kaynağı odur.
"Ha. Mim. Apaçık olan
Kitaba andolsun; Gerçekten Biz onu, belki aklınızı kullanırsanız diye Arapça
bir Kur'an kıldık. Hiç şüphesiz o, bizim katımızda âümmü'l kitap-tadır, çok
yücedir, hüküm ve hikmet doludur." (Zuhruf: 43/1-4)
âÜmmü'l Kitap', bütün
peygamberlerle gönderilen mesajın kendisinden alındığı asıl âkitap'tır. Onun bir
adı âLevh'- Mahfuz', diğer adı da âKitab-ı Meknûn'dur.[1]
O, korunmuş ve saklanmıştır, her türlü değişiklikten uzaktır. Ona âkitabın
anası' denilmesi, vahyin kaynağının aynı olduğuna işaret etmek içindir.
Farklı kavimlere gönderilen peygamberlerin dilleri ayrı olsa da, insanlara
anlattıkları hak ve batılın, hayır ile şerrin ölçüsü aynı idi. Bütün
peygamberler ve ilâhí kitaplar insanları aynı ilâhí gerçeğe davet etmişlerdir.
Gönderilen peygamberlerin ve kitapların dilleri farklı olsa bile geldikleri
kaynak âümmü'l kitap-levh-i mahfuz'dur.
Kur'an'da bir âyette geçen
âümmü'l kura-şehirlerin anası' sözü, bir çok tefsirciye göre Mekke'dir.
"Işte Biz sana, böyle Arapça
bir Kur'an vahyettik; şehirlerin anası (olan Mekke halkı)nı ve çevresinde
olanları uyarıp-korkutman içinâ¦" (Şûrâ: 42/7)
âÜmm' kelimesi Kur'an'da kelime
anlamıyla hem anne, hem de ana, asıl, temel, uygun karşılık anlamlarında
geçmektedir.
"Ümmet", sözlükte, cemaat, yol,
din, nesil veya topluluk demektir. Çoğulu âümem'dir. Aslında âümmet' kelimesi
bir çoğunluğu, bir cemaati ifade ederken, âümem' sözcüğü, çoğulun çoğulu
gibidir. âÜmmet' kavram olarak, kendi irâdeleriyle veya bir zorunluluk sonucunda
aynı yerde, aynı zamanda veya aynı dine uymak sûretiyle bir arada yaşayan insan
topluluğudur. Bu tanımdan hareketle birçok müslüman bilgin, âümmet' kelimesiyle
İslâm'a inanan toplulukların kast edildiği görüşündedir.
Kur'ân-ı Kerim âümmet'
kavramını farklı topluluklar için kullanmaktadır. Söz gelimi, "Yerde
debelenen hiç bir canlı ve iki kanadıyla uçan hiç bir kuş yoktur ki, sizin gibi
ümmetler olmasınâ¦" (6/En'âm. 38) âyetinde olduğu gibi hayvanlar ve kuşlar da
birer ümmettir. Peygamberimiz (s.a.s.), köpeğin ve karıncanın bile bir ümmet
(topluluk) olduğunu belirtiyor.[2]
Ümmet kelimesinin bazı
âyetlerde âtopluluk' anlamında kullanıldığını görüyoruz:
"Sizden, hayra çağıran,
ma'rûfu (iyiliği) emreden, münkeri (kötülüğü) önleyen bir âümmet'
(topluluk/cemaat) olsunâ¦" (3/Âl-i İmrân, 104). (Aynı kullanılış için yine
bkz. 3/Âl-i İmrân, 113; 5/Mâide, 66; 7/A'râf, 159, 164, 181; 28/Kasas, 23)[3]
[1]
Büruc: 85/22; Vâkıa: 56/78.
[2]
Müslim, Selâm 38, hadis no: 2241, 4/1759; İbn Mâce, Sayd 2, hadis no: 3205,
2/1069.
[3]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi: 396-397. Ahmet Kalkan, Kur'an Kavramları.
ÜMMET
- ÜMMET..
- Ümmet Kelimesi ve Türevleri
- Ümmet Kelimesinin Anlam Sahası
- İslâmî Ümmet, İnsanlığın Hidâyet Önderidir
- Ümmet ve İmam (Önder) İlişkisi
- İslâm Ümmetinin Özellikleri
- Ümmet; Anlam ve Mâhiyeti
- İslâm Ümmeti İnsanlığın Hidâyet Önderidir
- İslâm Ümmetinin Özellikleri
- 1- Yer Unsuru
- 2- Zaman Unsuru
- 3- Din Unsuru
- Kur'ân-ı Kerim'de Ümmet Kavramı
- Hadis-i Şeriflerde Ümmet Kavramı
- Bir İman Toplumu Olarak Ümmet
- Ümmet-İmam İlişkisi
- Ümmet Bilinci
- Tek Ümmet Olmanın Ölçülerinin Tanımlanması
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar