Fecir

2




2) Lağv Yemin:



 

Lağv yemini Hanefilere göre yanlışlıkla edilen,
yani sahibinin söylediği sözün hakikat dışı olduğu halde, doğru olduğunu
zannederek ettiği yemindir. Bu yemin de hem geçmiş ve hem de şimdiki zamanla
ilgili olabilir. Meselâ borcunu ödemediği halde, ödediğini zannederek, veya
cebinde para olduğu halde olmadığını zannederek yemin eden kişinin ettiği yemin,
lağv yemindir (Kâsânî, a.g.e" III, 17; Merğınânî, a.g.e., II, 72; Mevsılî,
a.g.e., IV, 46). Hanefîlerin bu anlayışı birçok sahâbe ve tâbiinden
nakledilmiştir (bkz. Zeylâi, Nasbu'r-Râye, III, 293).

Şâfiîlere göre lağv yemini, konuşma esnasında
kasıt olmadan insanın ağzından çıkan "hayır vallahi, evet vallahi" gibi
yeminlerdir (Şirbinî, a.g.e., IV, 324, 325). Lağv yemininin bu şekildeki izahı
Hz. Âişe tarafından Hz. Peygamber'den nakledilmiştir (Buhârî, Eyman,15; Ebû
Dâvud, Eyman, 6).

Hz. Peygamber'den lağv yemini için başka izahlar
da rivâyet edilmiştir. Meselâ bir hadiste: "Atıcıların yemini lağvdır, onun
için keffâret yoktur" buyurulduğu rivâyet edilmiştir (Heytemî, Mecmua'z-Zevaid,
IV, 185).

Âlimler kendi anladıkları lağv yemininden dolayı
günah ve keffâret olmadığında hemfikirdirler. Çünkü Allah (c.c.) lağv yemininden
dolayı kulunun muâheze edilmeyeceğini bildirmiştir (5/Mâide, 89).

Şâfiiler, Hanefilerin lağv yemini dedikleri
yeminleri bu grup içinde kabul etmedikleri için, doğru zannedilerek edilen
yeminlerden dolayı da keffâretin gerekli olduğu kanaatindedirler.