Fecir

Yeminin Hâkim Kararına Etkisi




Yeminin Hâkim
Kararına Etkisi



 

Dâvâcı, mahkemede dâvâsını isbat edemezse,
dâvâlıya yemin teklif etme hakkına sahiptir. Yemin onun kendi fiili veya
başkasının fiili hakkında olumlu veya olumsuz yönde olabilir; "Allah'a yemin
olsun ki, satmadım yahut satın almadım yahut da sattım veya satın aldım" demek
gibi. Çünkü insan kendi durumunu ve fiillerini başkalarından daha iyi bilir. Bu
yüzden onun yemini anlaşmazlığı sona erdiren bir delil sayılır.

İbn Abbas (r.a.)'dan rivâyete göre Hz. Peygamber
(s.a.s.) bir adama yemin teklif etti ve ona şöyle dedi: "De ki, kendisinden
başka hiçbir ilah olmayan Allah'a yemin ederim ki, dâvâcının bende hiç bir hakkı
yoktur." Yine Eş'as b. Kays'dan rivâyet edilmiştir. O şöyle dedi: Kindeli
bir şahısla Hadramutlu birisi Yemen'deki bir toprak için Hz. Peygamber'in önünde
hasımlaştılar. Hadramutlu, hasmının babasının kendi toprağını gasbettiğini ve
halen bu toprağın hasmının elinde bulunduğunu iddiâ etti. Hz. Peygamber dâvâcıya
delilini sordu. O, "delilim yok, fakat yemin ederim ki, o toprağın babası
tarafından gasbedildiğini bilmiyor" dedi. Bunun üzerine Kindeliye yemin teklif
edildi (Ebû Dâvud nakletti).

İslâm hukukçuları mahkemedeki yeminde yedi
şartın bulunması gerektiğini belirtirler. Bunlar şöylece sıralanabilir:

1-
Yemin edenin büluğ çağına gelmiş olması, temyiz kudretini hâiz bulunması ve
irâdesinin hür olması;

2-
Dâvâlının, dâvâcının hakkını inkâr etmesi;

3-
Hasmın hâkimden yemin talep etmesi ve hâkimin yemin edecek olana teklifte
bulunması;

4-
Yemin şahsa bağlı olup, yeminde vekâlet kabul edilmez. Yemin, yemin edecek
olanın zimmeti ve dini ile bağlantılı olduğu için veli veya vekil bu hakkı
kullanamaz.

5-
Hadler gibi Allah'a ait haklarla ilgili olmaması gerekir.

6-
İkrarı câiz olan haklarla ilgili olması. Hadis-i şerifte; "Delil dâvâcıya,
yemin ise dâvâlıya aittir" buyurulur. İkrar caiz olmayan haklar konusunda
yemin geçerli olmaz.

7-
İsbat için delil olmaması veya mevcut delillerin yetersiz bulunması.