Fecir

Râbıta Nedir




Râbıta Nedir?

 
Bu soru, özellikle yakın
geçmişten beri pek çok insanın zihnini meş­gul etmektedir. Çünkü ne ilginçtir ki
XIX. yüzyılın başlarından bu yana Nakşîbendî Tarîkatı'nın önemli bir kuralı
haline getirilmiş bulunan râbıta­nın asıl kaynağı ve içyüzü hakkında (bu
tarîkatın çağdaş rûhânîleri de dâhil) hemen hiç kimsenin etraflı bir bilgisi
yoktur! 
Tarîkatlar zaten kapalı, mistik
kurumlardır. Bu nedenle dış dekorların­ın arka planında gizli kalan ve halk
tarafından pek bilinmeyen çok ilginç inanış ve tapınma şekilleri, âyin ve
törenler, söylem ve kavramlar vardır. Bunların kaynakları ve amaçları ise hem
çok çeşitli, hem de son derece çet­refil, kar­maşık ve mitolojiktir. Türk
toplumunun, genelde dünya Müslümanların­dan farklı biçimde gelişmiş olan din
anlayışı, büyük ölçüde bu ol­gudan etki­lenmiştir.
Onun için bu bakış açısının
temelindeki gerçek nedenleri gün yüzüne çıkarmak ve bu sûretle yüzyıllar önce
yapılmış olan birtakım yanlışlıkları düzeltme imkânını bulmak amacıyla bu
kurumların ve doktrinlerinin çok esaslı şekilde araştırılması ge­rekir. Çünkü
özellikle Türkleri, İslâm adına ta­rih boyunca bu kurumlar yön­lendirmiştir.
İşte râbıta, bu mitolojik ve mistik yumağın örgüsü içinde çok önemli bir yer
tutmaktadır.
Son yıllarda Türkiye'de yaşanan kavram kargaşası, her ne
kadar içinden çıkılmaz bir düşünce kaosunu birlikte getirmişse de, denebilir ki
bu durum bazı mistik ve felsefî terimlerin az veya çok deşifre olmasını da
sağlamıştır. Kavramlar etrafında tartışmaların kızışmasıyla birlikte,
tarîkatların dı­şında kalabilmiş olan birçok kimse, son zamanlarda râbıta
hakkında kuş­kuya düştüler ve birtakım arayışların içine girdiler. Bu
gelişmelerin sonucu olarak ilginç sorular gündeme geldi. Çünkü İslâm'ın, kitap
ve sünnetle belir­lediği ibâdetler bütün Müslümanlarca kesin ve açık şekilde
bilinmekte ve Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bizzat uyguladığı biçimlerde bu
ibâdetler bütün dünya Müslümanları tarafından yaklaşık 1500 yıldır
uygulanmaktadır. Oysa râbıta, çoğunluğu Türkiye'de yaşayan ve sadece
Nakşîbendîler olarak bili­nen bir azınlık tarafından ve büyük ölçüde gizli
olarak bir ibâdet havası içinde icrâ edilmektedir.