Fecir

Fabrika




Fabrika, Kiralık
Bina ve Ticarî Maksatla Kullanılan Taşıt Araçlarının Zekâtı

 

Müctehid alimlerin yaşadıkları devirlerde, büyük
çapta atölye ve fabrikalar, kira elde etmek için yaptırılıp kiraya verilen
binalar ve büyük taşıt araçları yoktu. Onun için bu tür malların zekâtları
konusunda büyük imamlardan fazla bir şey nakledilmiş değildir. Sadece Ahmed b.
Hanbel'den, evini kiraya veren bir kimsenin, kirayı alınca onun zekâtım vermesi
gerektiğine dair bir görüş nakledilmiştir (İbn Kudâme, el-Muğnî,III, 29, 47).

Asrımızda fıkıhla uğraşan tanınmış âlimlerinden
Muhammed Ebû Zehra, Abdü'l-Vehhab Hallâf ve Abdurrahman Hasen'in 1952'in
senesinde Şam'da yaptıkları bir toplantı neticesinde vardıkları sonuca göre: Bu
tür malların zekâtları menkul ve gayri menkul oluşlarına göre değişir. Kiraya
verilen bina, mağaza ve fabrika gibi gayri menkul (taşınmaz) olanlar araziye
benzerler. Yani bunların aynılarından zekât alınmaz. Gelirlerinden toprak
mahsûllerinde olduğu gibi % 5 veya % 10 oranında zekât alınır. Eğer masrafları
çıkarılmak suretiyle bu malların safi gelirleri tesbit edilebilirse zekât oranı
% 10, safi gelir tesbit edilemiyorsa zekât oranı brüt gelirin % 5'i dır.

Otobüs, kamyon ve gemi gibi taşınır nakliye
vasıtalarının zekâtları ise; kendi kıymetlerinin % 2.5 dır (Kardavî, a.g.e., I,
476-479). Ancak, Yusuf el-Kardavî, bu tür malların taşınır ve taşınmaz diye bir
ayırma tabi tutulmadan birlikte mütalâa edilmesi gerektiğini söyler (Kardavî,
a.g.e., I, 480).